تحلیل فضایی تاب‌آوری مناطق شهری در برابر زلزله (مطالعه موردی: شهر کرمانشاه)

جغرافیا و مخاطرات محیطی

دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 49، فروردین 1403

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geoeh.2023.80149.1317

نویسندگان

چنور محمدی¹؛ حسین نظم فر^{* 2}؛ صیاد اصغری سراسکانرود³

¹دانشجوی دکتری، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل

²دانشگاه محقق اردبیلی

³استادگروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل

چکیده

گسترش جمعیت شهرنشینی به بیش از دو سوم جمعیت جهان تا سال ۲۰۵۰ از یک طرف و پیش‌بینی رشد ریسک مخاطرات طبیعی در آینده از طرف دیگر، لزوم توجه مدیران، برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران شهری را به مسئله تاب‌آوری بیشتر جوامع در مواجهه با مخاطرات طبیعی به نمایش می‌گذارد. از این‌رو هدف پژوهش حاضر، تحلیل ‌فضایی تاب‌آوری مناطق شهری در برابر زلزله در شهر کرمانشاه می‌باشد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و به لحاظ روش انجام توصیفی - تحلیلی می‌باشد. جامعه آماری پژوهش شهروندان شهر کرمانشاه می‌باشد که با استفاده از فرمول کوکران 385 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب گردید. جمع‌آوری داده‌ها با استفاده از پرسشنامه صورت گرفته است و از روش‌های توصیف فراوانی ابعاد و گویه‌ها و‌ آزمون‌های تی تک نمونه‌ای، فریدمن و کروسکال والیس و روش CV جهت تحلیل داده‌ها استفاده شده است.‌ یافته‌های نشان می-دهد؛ تاب‌آوری شهر کرمانشاه در همه شاخص‌ها (آگاهی، دانش، مهارت، نگرش و سرمایه اجتماعی‌‌) در حد متوسط می‌باشد‌، همچنین شاخص نگرش بیشترین اهمیت را در تاب‌آوری ‌داشته است و شاخص‌های؛ آگاهی، سرمایه اجتماعی، دانش و مهارت در رتبه‌های بعدی قرار دارند. ‌نتایج‌ آزمون کروسکال والیس هم نشان می‌دهد، تفاوت معنادار بین مناطق هشت‌گانه در کلانشهر کرمانشاه از لحاظ کل شاخص‌های تاب‌آوری وجود دارد و اینکه وضعیت مناطق هشت‌گانه در یک سطح نمی‌باشند. در بین شاخص‌ها بیشترین نابرابری مربوط به شاخص آگاهی و کمترین مربوط به شاخص سرمایه اجتماعی می‌باشد. در کل تحلیل فضایی تاب‌آوری ‌در شهر کرمانشاه در حد متوسط و در بین مناطق تفاوت وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

تحلیل فضایی؛ تاب‌آوری اجتماعی؛ زلزله؛ مناطق شهری؛ شهر کرمانشاه

مراجع