ارزیابی معیارهای شهر دوستدار کودک در شهرهای جدید، مورد مطالعه: شهر جدید گلبهار

جغرافیا و توسعه فضای شهری

دوره 10، شماره 2 - شماره پیاپی 21، شهریور 1402، صفحه 123-149   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgusd.2023.69743.1029

نویسندگان

مهدی زنگنه^{* 1}؛ ملیحه مرادپور²؛ سید هادی حسینی¹

¹دانشگاه حکیم سبزواری

²حکیم سبزواری

چکیده

توجه به کودکان و نیازهای اجتماعی آنان در بافت شهرها و محله­ها یکی از مهم­ترین مسائل پیش روی جامعه امروز است در حالیکه اغلب فضاهای شهری فاقد کیفیت برای استفاده از کودکان و نوجوانان می باشند و شهرهایی که نیازهای کودکان را مد نظر قرار می دهند، کودکان به لحاظ ذهنی و روانی از زندگی در آن شهر احساس آرامش دارند. لذا در پی چنین ضرورتی پژوهش حاضر بر آن است تا به ارزیابی معیارهای شهر دوستدار کودک در شهر جدید گلبهار بپردازد. و نیازهای کودکان را به تصویر بکشد. پژوهش حاضر از نوع، کاربردی _ توسعه­ای و از نظر روش توصیفی _ تحلیلی و پیمایشی می باشد. جامعه آماری شامل کودکان 7 تا 15 سال بوده که حجم نمونه 312 نمونه تعیین گردیده است. نمونه­گیری به روش خوشه­ای چند مرحله­ای بوده به صورتی­که از هر محله 4 بلوک جهت نمونه انتخاب شده است. ضریب پایایی آن از طریق آزمون آلفای کرونباخ  با مقدار 8/0 تأیید شده است و جهت تجزیه و تحلیل شاخص­ها از آزمون t تک نمونه­ای، تحلیل رگرسیون و تحلیل مشارکتی کودکان (نقاشی شهر مورد علاقه) استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که شاخصهای شهر دوستدار کودک در شهر جدید گلبهار در سطح مطلوبی نمی باشد، احساس تعلق در کودکان شهر مورد مطالعه در سطح پایینی است، تمایل به مشارکت در کودکان در سطح مطلوبی می باشد.  نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیره نشان می­دهد که شاخص دسترسی بیش­ترین تأثیر و بعد از آن شاخص­های طراحی، اجتماعی و محیطی- کالبدی در اولویت­های دوم و سوم تأثیر فزاینده ای را بر تحقق شهر دوستدار کودک خواهند داشت. همچنین کودکان در نقاشی شهر مورد علاق شان فضای سبز و امکانات بازی و سرگرمی را مد نظر داشتند.

کلیدواژه‌ها

شهر جدید؛ کودک؛ شهر دوستدار کودک؛ گلبهار

مراجع

1. استادی، م.، ملک، ف.، و کاظم زاده، ی. (1393). راهکارهایی برای مسیرهای منتهی به مدرسه بر اساس معیارهای شهر دوستدار کودک (با تاکید بر کیفیت­های طراحی شهری). تهران: کنفرانس ملی شهرسازی، مدیریت شهری و توسعه پایدار.
2. اصغر نژاد، م.، و دایی نائینی، م. (1393). شهر فردا شهری با تاکید بر حضور پذیری کودکان. اولین همایش ملی در جست و جوی شهر فردا.
3. امیری، س.، و شکوهی، ع. (1393). اصول و ضوابط مطلوب شهر دوستدار کودک. تهران: کنفرانس ملی شهرسازی. مدیریت شهری و توسعه پایدار.
4. بنای زحمتی، ر. (1394). ارزیابی شهر مشهد برای تبدیل شدن به شهر دوستدار کودک (نمونه موردی مناطق 1، 6، 10 شهرداری مشهد). پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
5. پارسا، پ.، میرغلامی، م.، و قره بیگلو، م. (1397). شهر مربی کودک: باز تولید الگوی شهر دوستدار کودک در بستری ایرانی اسلامی. پژوهش­های معماری اسلامی 22، فصلنامه قطبی علمی معماری اسلامی، 7، 109-129.
6. خوارزمی، ا. ع.، خوارزمی، ا.، و جواهری، ل. ( 1399). ارزیابی شاخص­های شهر دوستدار کودک در کلانشهر مشهد. دو فصلنامه ی جغرافیای اجتماعی شهری ، 191-210.
7. داوود زاده غلامی، م.، و لطفی، ک. (1395). برنامه ریزی در راستای ایجاد شهر دوستدار کودک (نمونه موردی شهر شوشتر). تهران: دومین کنفرانس بین المللی یافته­های نوین پژوهشی در مهندسی عمران، معماری و مدیریت شهری.
8. رحمانی، م. (1392). طراحی مرکز دوستدار کودک شیراز. پایان نامه کارشناسی ارشد، شیراز: دانشگاه شیراز.
9. صفوی مقدم ، س. م. (1391). بررسی شهر دوستدار کودک و احساس شادی کودکان در شهر مشهد. پایان نامه کارشناسی ارشد، مشهد: دانشگاه فردوسی.
10. قلندریان، ا.، و یونسی، ز. (1399). بازتاب تصویری فضای شهری دوستدار کودک در نقاشی کودکان 12 سال، هویت شهر، 47، 28-15.
11. کاشانی جو، خ.، هرزندی، س.، و فتح العلومی، ن. (1392). بررسی معیارهای طراحی مطلوب فضای شهری برای کودکان (نمونه موردی: محله نظامیه تهران). معماری و شهرسازی آرمان­شهر، (11)، 249-239.
12. کربلایی حسینی، ا.، و سهیلی، ج. (1392). بررسی ویژگی های شهر دوست­داشتنی از نگاه کودکان (مطالعه موردی: منطقه دو شهرداری قزوین). فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات شهری، (9)، 68-59.
13. کیانی، ا.، و اسماعیل زاده کواکی، ع. (1391). تحلیل و برنامه ریزی شهر دوستدار کودک (CFC) از دیدگاه کودکان (مطالعه موردی: قوچان).  فصلنامه باغ نظر مرکز پژوهشی هنر معماری و شهرسازی نظر، 14، 11-26. 
14. مرکز آمار ایران (1395). سرشماری نفوس و مسکن. تهران: مرکز آمار ایران.
15. مؤیدفر، س.، و صفایی، ف. ( 1398). برنامه ریزی شهر دوستدار کودک در راستای ارتقای مشارکت نوجوانان. کاوش های جغرافیایی مناطق بیابانی، 2(7) ، 247-277.
16. نوروزی، ع. ر.، و نسترن، م. (1393). برنامه ریزی فضای بازی کودکان (بازیکده های شهری). اصفهان. اصفهان: انتشارات جهاد دانشگاهی مرکز اصفهان.
17. نوش زاده، ص.، و اسماعیلی، ا. ( 1398). طراحی محله با رویکرد شهر دوستدار کودک نمونه موردی: محله سرجنگلداری 2 کرمان. فصلنامه علمی تخصصی مطالعات طراحی شهری و پژوهش های شهری، 6 (2) ، 85-91.
18. نهیبی، س.، امینی، ا.، و خاکسار، م. (1393). نقش فضاهای بازی کودکان به منظور دسترسی به شهر دوستدار کودک با هدف توسعه پایدار شهری. کنفرانس ملی شهرسازی، مدیریت شهری و توسعه پایدار، 13-1.

 

19. Brown, C., De Lannoy, A., McCracken, D., Gill, T., Grant, M., Wright, H., Williams, S (2019). Special issue: child-friendly cities. Cities & Health, 3 (1), 1-7.
20. Carroll, P., Witten, K., Kearns, R., & Donovan, Ph. (2015). Kids in the City: Children's Use and Experiences of Urban Neighbourhoods in Auckland, New Zealand. Journal of Urban Design, 20(4), 417-436.
21. Chawla, L. (2002). Growing up in an urbanizing world. London: Earthscan Publications LTD.
22. Gleeson, B., & Sipe, N. (2006). Creating child-friendly cities reinstating kids in the city. New York: Routledge.
23. Gleeson, B., Sipe, N., & Rolley, K. (2015). Pathways to the child-friendly city. in: B. Gleeson and N. Sipe (Eds) Creating child friendly cities, Reinstating Kids in the City, ch. 10. London: Routledge.
24. Gökmen, H., Taşçi, B. G. (2016). Children’s views about child-friendly city (Case Study: Izmir). Megaron, 11(4), 469–482.
25. Holt, N. L., Cunningham, C. T., Sehn, Z. L., Spence, J. C., Newton, A. S., & Ball, G. C. B. (2009). Neighborhood physical activity opportunities for inner city children and youth. Journal of Health & Place, 15, 1022–1028.
26. Horell, L. (2007). Constrcy Ling a theoretical frame work for environmental friendliness children. Youth and Environment, 17(4), 267-292.
27. Howard, A. (2006). What constitutes child-Friendly communities and how are they built. report prepared for the Australian Research Alliance for Children and Youth (ARACY), Sydney: Perth.
28. Johnson, W. (2014). Brusels the Childlish Capital. Urban Studies, 11(2), 115- 132.
29. Krishnamurthy, S., Steenhuis, C., Reijnders, D., & Stav, T. (2018). Child-Friendly Urban Design: Observations on public space, Research funded by the Bernard van Leer Foundation. www. bernardvanleer.org. A catalogue record is available from the Eindhoven University of Technology Library.
30. Percy barry, S., Nigle, T. (2010). A handbook of children and young people participation perspective from Theory and Practice. London: Routledge.
31. Prihantini, P., & Kurniawati, W. (2019). Mapping of child-friendly parks availability for supporting child-friendly city in Semarang, The 3rd Geoplanning- International Conference on Geomatics and Planning, IOP Conf. Series: Earth and Environmental Science, 313 (2019) 012035
32. Saumel, I., Frauke, W., Kowarik, I (2015). Toward livable and healthy urban streets: Roadside vegetation provides ecosystem services where people live and move. Environmental Science & Policy, 62, 24–33.
33. The center for sustainable Tranportation. (2004). Child-friendly transport planning, organization devoted to the promotion of active transportation. Avaialable from: http://cst.uwinnipeg .ca/documents /child_friendly .
34. Wales, V. (2013). Planning for children in public places. Children’s Environments, 9(2), 76-96.
35. Yuniastuti, E., & Hasibuan, H. S. (2019). Green Open space, towards A child-friendly city (A case study in Lembah Gurame Park, Depok City, Jakarta Greater Area, Indonesia). The 4rd International Conference in Planning in the 2019 Era of Uncertainty, IOP Conf. Series: Earth and Environmental Science 328 (2019) 01201.http://www.irna.ir