نقد و ارزیابی دیدگاه پی‌یر بوردیو در باب رابطه عاملیت و فرهنگ در بستر آموزش‌وپرورش از منظر رویکرد اسلامی عمل

پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 0-727 فروردین 2

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/fedu.2022.74241.1117

نویسندگان

حمیده فرح‌بخش¹؛ خسرو باقری نوع پرست^{* 2}؛ نرگس سجادیه³؛ مرتضی منادی⁴

¹دانش‌آموخته دکتری فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه تهران

²استاد دانشگاه تهران

³استادیار دانشگاه تهران، تهران، ایران

⁴دانشیار دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

چکیده

هدف اصلی این پژوهش نقد و ارزیابی دیدگاه پی‌یر بوردیو در باب رابطه عاملیت و فرهنگ در بستر آموزش‌وپرورش از منظر رویکرد اسلامی عمل است. برای دستیابی به این هدف از روش تفسیر مفهومی و نقد بیرونی استفاده شده است. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که از منظر رویکرد اسلامی عمل، عاملیت فرد در دیدگاه بوردیو ضعیف است. نادیده گرفتن عوامل درونی در عامل، کمرنگ بودن بعد فردی عمل، تأکید عمده بر شأن جسمانی عمل، کاهش سبک‌های تبیین عمل به عمل از روی اضطرار و فی‌البداهه، نسبیت‌گرایی فرهنگی و محدود کردن تربیت به بازتولید فرهنگی و اجتماعی از جمله نقدهایی است که از منظر رویکرد اسلامی عمل بر دیدگاه بوردیو وارد است. دلالت این نقدها در عرصه تعلیم‌وتربیت، ایجاب می‌کند که عاملیت دانش‌آموز در فرایند تربیت به رسمیت شناخته شود و تربیت از حالت انتقالی و بازتولیدی به حالت تعاملی بین معلم و شاگرد تبدیل شود. این تعامل در ابعاد مختلف به صورت ناهم‌تراز بین معلم و شاگرد رخ می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

پی‌یر بوردیو؛ فرهنگ؛ تربیت؛ عاملیت؛ آموزش‌وپرورش؛ رویکرد اسلامی عمل

مراجع

Bagheri, K. (1995). The identity of religious science. Tehran: Organization for Publication of the Ministry of Cultural and Islamic Guidance. (In Persian).

Bagheri, K. (2008). Introduction to the Philosophy of Education of the Islamic Republic of Iran (Vol. 1). Tehran: Scientific and Cultural. (In Persian)

Bagheri, K. (2010). An introduction to philosophy of education of Islamic Republic of Iran: Philosophy of curriculum (Vol. 2). Tehran. Elmi farahangi. (In Persian)

Bagheri, K. (2015). The P4C in the Balance (Vol. 1). Tehran. Pajuheshgahe Ulume Insani. (In Persian).

Bagheri, K. (2016). Islamic Education as Asymmetrical Democratic Interaction. In The Palgrave International Handbook of Alternative Education (pp. 339-353). Springer.

Bagheri, K. (2021). Human agency: A religious and philosophical approach (Vol. 1). Tehran: Vacavesh. (In Persian)

Bonnewitz, P. (1997). Premières leçons sur la sociologie de Bourdieu (J. J. H. Poorsafir, Trans.). FeniXX. (In Persian).

Bourdieu, P. (1977). Outline of a Theory of Practice. Cambridge University Press. https://books.google.com/books?id=WvhSEMrNWHAC

Bourdieu, P. (1986). Handbook of theory of research for the sociology of education. (R. Nice, Çev). The forms of capital, 47-58.

Bourdieu, P. (1987). Distinction: A social critique of the judgement of taste. Harvard university press.

Bourdieu, P. (1990). The logic of practice. Stanford university press.

Bourdieu, P. (1991). Languge and symbolic power. Harvard University Press.

Bourdieu, P. (1993). The Field of Cultural Production: Essays on Art and Literature. Columbia University Press. https://books.google.com/books?id=6kHKmIMNoBYC

Bourdieu, P. (1998). Practical reason: On the theory of action. Stanford University Press.

Bourdieu, P. (2000). Pascalian Meditations. Stanford University Press. https://books.google.com/books?id=Or0tmdjsiKsC

Bourdieu, P. (2001). Practical reason: On the theory of action (M. Mardiha, Trans.). Tehran: Naghsh-o-Negar. (In Persian).

Bourdieu, P., & Passeron, J.-C. (1990). Reproduction in education, society and culture (Vol. 4). Sage.

Bourdieu, P., & Passeron, J. C. (1979). The inheritors: French students and their relation to culture. Univ of Chicago Pr.

Bourdieu, P., & Wacquant, L. J. (1992). An invitation to reflexive sociology. University of Chicago press.

Chandler, B. (2013). The subjectivity of habitus. Journal for the theory of social behaviour, 43(4), 469-491.

Chauviré, C., & Fontaine, O. (2003). Le vocabulaire de Bourdieu (M. kotobi, Trans.). Ellipses. (In Persian).

Chomsky, N. (2016). What Kind of Creatures are We? Columbia University Press. https://books.google.com/books?id=qZGErgEACAAJ

Coombs, J., & Daniels, R. (2009). Philosophical Inquiry; Conceptual Analysis (K. Bagheri, Trans.). In Methodology of Curriculum Studies. . Tehran: SAMT Press. (In Persian).

Fakouhi, N. (2005). Pierre Bourdieu’s views on the question of knowledge and intellectualism. Journal Of Social Sciences., 1(1), -. https://doi.org/10.22067/jss.v0i0.5251

Golabi, F., Boudaghi, A., & Alipour, P. (2015). Analytical Review on Conflation of Agency and Structure in the thought of Pierre Bourdieu. Two Quarterly Journal of Contemporary Sociological Research, 4(6), 117-143.

Grenfell, M. J. (2014). Pierre Bourdieu: key concepts (M. Labibi, Trans.). Tehran: Afkar. (In Persian)

Jamshidiha, G., & Parastesh, S. (2007). The dialectic of habitus and field in Pierre Bourdieu's theory of action. Journal of Social Science Letter, 30, 1-32.

Jenkins, R. (2006). Pierre Bourdieu (H. Chavehian, Trans.). Tehran: Ney. (In Persian).

Lareau, A., & Weininger, E. B. (2003). Cultural capital in educational research: A critical assessment. Theory and Society, 32(5), 567-606. https://doi.org/10.1023/B:RYSO.0000004951.04408.b0

O'Connor, T., & Sandis, C. (2011). A Companion to the Philosophy of Action. John Wiley & Sons.

Pudsey, J. (1996). The limits of reflexivity: a Weberian critique of the work of Pierre Bourdieu.

Reay, D. (2015). Habitus and the psychosocial: Bourdieu with feelings. Cambridge Journal of Education, 45(1), 9-23. https://doi.org/10.1080/0305764X.2014.990420

Schatzki, T. R. (1997). Practices and Actions A Wittgensteinian Critique of Bourdieu and Giddens. Philosophy of the Social Sciences, 27(3), 283-308. https://doi.org/10.1177/004839319702700301

Swartz, D. (1997). Culture and Power: The Sociology of Pierre Bourdieu. Chicago: University of Chicago Press. https://books.google.com/books?id=wtv6upysjjgC

Verdaasdonk, H. (2003). Valuation as rational decision-making: a critique of Bourdieu's analysis of cultural value. Poetics, 31. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.poetic.2003.09.002

Warde, A. (2004). Practice and field: revising Bourdieusian concepts. Centre for Research on Innovation & Competition.

Webb, S., & Danaher,. Understanding Bourdieu. SAGE Publications. https://books.google.com/books?id=DDP7AwAAQBAJ