بازتعریف نقش رسانه و توجه در فرایند آموزش با تکیه بر اندیشة ایو سیتون

پژوهش های زبان و ترجمه فرانسه

دوره 4، شماره 2 - شماره پیاپی 7، اسفند 1400   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/rltf.2023.80260.1070

نویسندگان

حسن زختاره^{* 1}؛ اکبر مومنی راد²

¹دانشگاه بوعلی سینا

²گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.

چکیده

جستار پیش‌رو تلاشی است برای شناساندن اندیشة ایو سیتون پیرامون محیط‌شناسی توجه از یک سو، و نشان دادن پیوند آن با آموزش از سویی دیگر. این نوشته نخست نشان می‌دهد چرا این دیرینه‌شناس رسانه رویکردهای اقتصادی و روان‌شناختی را در بررسی سرمایه‌داری شناختی که رسانه‌های دیجیتال و متامدیا با تولید انبوه داده‌های غیرمادی ایجاد کرده‌اند، ناکارآمد می‌داند. همچنین درمی‌یابیم چرا اندیشمند سوئیسی، در برابر اقتصاد توجه، به دفاع از محیط‌شناسی توجه برمی‌خیزد که افزون بر گونه-شناسی توجه و برشمردن توانایی‌های هر کدام از آنها در سطح جمعی، گروهی و فردی، می‌تواند رویکردی سیاسی، انسان‌شناختی، آموزشی و زیست‌محیطی به‌شمار آید. چه به‌نظر می‌رسد خاستگاه مهم‌ترین گرفتاری‌های انسان در جامعة نمایشی هم‌روزگار، اختلال توجه و حواس‌پرستی است که بی-گمان رسانه نقش مهمی در پیدایش و گسترش آن ایفاء می‌کند. از آنجایی‌که توجه جایگاه مهمی را در جامعة ارتباطی از آن خود کرده است، پس از خرده‌گیری بر گفتمان‌های سرزنش‌آلود به توجه در نسل جوان، در ادامه این مقاله بررسی می‌کند چگونه با اتکاء به رویکرد محیط‌شناختی هم می‌توان به آسیب-شناسی توجه به‌ویژه در محیط یادگیری پرداخت و هم هدف‌های آموزشی را تعیین کرد. بدین‌ترتیب، رویکرد محیط‌شناختی به توجه، با پایان بخشیدن به اقتدار معلم دانا به‌مثابة سرچشمة دانایی، فرایند آموزش را به یک ماجراجویی پرمخاطره برای تک‌تک افراد دخیل در آن بدل می‌سازد تا ارزش‌هایی چون به‌اشتراک‌گذاری را در عین گوناگونی و ظرافت‌های جزئی تجربه کنند.

کلیدواژه‌ها

سیتون؛ محیط‌شناسی توجه؛ چندکارگی؛ رسانه؛ آموزش

مراجع