| تعداد نشریات | 51 |
| تعداد شماره‌ها | 2,028 |
| تعداد مقالات | 21,110 |
| تعداد مشاهده مقاله | 47,483,174 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 20,369,102 |
نقش آرمان‌ها و مقاصد سیاسی در جعل و تحریف روایات مهدوی در حوزه مدح و ذم بلاد | ||
| علوم قرآن و حدیث | ||
| مقاله 2، دوره 55، شماره 1 - شماره پیاپی 110، تیر 1402، صفحه 27-50 اصل مقاله (840.89 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jquran.2023.78013.1357 | ||
| نویسندگان | ||
| سید مرتضی حسینی شیرگ* 1؛ حسن نقی زاده2؛ محمدحسن رستمی3 | ||
| 1دانش آموخته دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی مشهد | ||
| 2استاد دانشگاه فردوسی مشهد | ||
| 3دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد | ||
| چکیده | ||
| روایات فراوانی در حوزهٔ مهدویت پیرامون مدح و ذم بلاد و نقش‌آفرینی پررنگ برخی سرزمین‌ها در آخرالزمان یافت می‌شود. به نظر می‌رسد مدح و ذم بلاد از مهمترین مواضع اهل سیاست در القای برتری خویش و مذمت پایگاه رقیب بوده است. ارائهٔ نقش آخرالزمانی پررنگ از مناطق تحت سلطهٔ خویش، اثرات روانی دارد و سبب حس افتخار و برتری نسبت به سایر مناطق و به‌ویژه مناطق رقیب می‌شود. نوشتار حاضر با اتخاذ روش توصیفی‌تحلیلی و با تکیه بر منابع حدیثی و تاریخی به‌دنبال یافتن منشأ پیدایش منقولات فراوان در مدح و ذم بلاد در روایات مهدویت است. یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که روایات فراوانی در مدح یا ذم مناطقی مانند شام، بیت‌المقدس، انطاکیه، طور، طالقان، مشرق و مغرب در روایات مهدوی ظهور کرده‌اند و مهمترین نقش در پیدایش این دست منقولات، انگیزه‌ها و اهداف سیاسی است. این دست منقولات ازنظرِ سندی و متنی رد می‌شود و نشانه‌هایی از جعل و تحریف در آن آشکار است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مهدویت؛ جعل حدیث؛ سیاست؛ فقه‌الحدیث؛ روایات مدح و ذم بلاد | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌ابی‌الحدید، عبدالحمیدبن‌هبة‌الله، شرح نهج البلاغة، قم: چاپخانهٔ آیت‌الله مرعشی نجفی، 1404ق.
ابن‌ابی‌شیبه، عبدالله‌بن‌محمد، الکتاب المصنف، به‌تحقیق کمال یوسف حوت، ریاض: رشد، 1409ق.
ابن‌اثیر، علی‌بن‌محمد، الکامل فی التاریخ، به‌تحقیق عمر عبدالسلام تدمری، بیروت: دار الکتاب العربی، 1417ق.
ابن‌اثیر، مبارک‌بن‌محمد، النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، چاپ‌چهارم، قم: اسماعیلیان، 1367.
ابن‌بابویه، محمدبن‌على، کمال الدین و تمام النعمة، به‌تحقیق علی‌اکبر غفارى، چاپ‌دوم، تهران: اسلامی، 1395ق.
ابن‌جوزی، عبدالرحمن‌بن‌علی، المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک، چاپ‌اول، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1412ق.
ابن‌جوزی، عبدالرحمن‌بن‌علی، الموضوعات، چاپ‌اول، مدینه: المکتبة السلفیة، ج1 و 2، 1386ق، جلد3، 1388ق.
ابن‌حبان بُستی، محمدبن‌احمد، المجروحین، به‌تحقیق محمودابراهیم زاید، حلب: دار الوعی، 1396ق.
ابن‌حجر عسقلانی، احمدبنعلی، الإصابة فی تمییز الصحابة، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1415ق.
ابن‌حجر عسقلانی، احمدبنعلی، لسان المیزان، چاپ‌دوم، بیروت: اعلمی، 1390ق.
ابن‌حنبل، احمدبن‌محمد، مسند الإمام أحمدبن‌حنبل، چاپ‌اول، بی‌جا: رسالت، 1421ق.
ابن‌حیون، نعمان‌بن‌محمد، شرح الأخبار فی فضائل الأئمة الأطهار(ع)، چاپ‌اول، قم: جامعۀ مدرسین، 1409ق.
ابن‌خلدون، عبدالرحمان‌بن‌محمد، تاریخ ابن‌خلدون، به‌تحقیق خلیل شحاده، بیروت: دار الفکر، 1408ق.
ابن‌طاووس، علی‌بن‌موسی، التشریف بالمنن فی التعریف بالفتن، به‌تحقیق مؤسسهٔ صاحب الأمر اصفهان، چاپ‌اول، قم: مؤسسهٔ صاحب الأمر، 1416ق.
ابن‌‌عدیم، عمربن‌احمد، بغیة الطلب فی تاریخ حلب، بی‌جا: دار الفکر، بی‌تا.
ابن‌عساکر، علی‌بن‌حسن، تاریخ دمشق، بیروت: دار الفکر، 1415ق.
ابن‌قتیبه، عبدالله‌بن‌مسلم، تأویل مختلف الحدیث، بی‌جا: اشراق، 1419ق.
ابن‌کثیر، اسماعیل‌بن‌عمر، البدایة و النهایة، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، 1408ق.
ابن‌ماجه، محمدبن‌یزید، سنن ابن‌ماجه، به‌تحقیق محمدفؤاد عبدالباقی، مصر: دار إحیاء الکتب العربیة، بی‌تا.
ابوالفرج اصفهانی، علی‌بن‌حسین، مقاتل الطالبیین، بیروت: دار المعرفة، بی‌تا.
ابوداود، سلیمان‌بن‌اشعث، سنن ابی‌داود، بیروت: المکتبة العصریة، بی‌تا.
ابوریه، محمود، الأضواء علی السنة المحمدیة، ترجمۀ سیدمحمد سیدموسوی، قم: ذوی القربی، 1389.
اربلی، علی‌بن‌عیسی، کشف الغمة فی معرفة الأئمة، تبریز: بنی‌هاشمی، 1381ق.
اشعرى، سعدبن‌عبدالله، المقالات و الفرق، چاپ‌دوم، تهران: علمى و فرهنگى، 1360.
البانی، محمدناصرالدین، سلسلة الأحادیث الضعیفة و الموضوعة، چاپ‌اول، ریاض: دار المعارف، 1412ق.
بستوی، عبدالعلیم عبدالعظیم، الموسوعه فی احادیث المهدی الضعیفة و الموضوعة، بیروت: ابن‌حزم، 1420ق.
ترمذی، محمدبن‌بوعیسی، العلل الکبیر، به‌تحقیق صبحی سامرائی و دیگران، بیروت: عالم الکتب، 1409ق.
حاکم نیشابوری، محمدبن‌عبدالله، المستدرک على الصحیحین، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1411ق.
خطیب بغدادی، احمدبنعلی، تاریخ بغداد، بیروت: دار الغرب الإسلامی، 1422ق.
دانی، عثمان‌بن‌سعید، السنن الوارده فی الفتن، چاپ‌اول، ریاض: دار العاصمة، 1416ق.
ذهبی، محمدبن‌احمد، المغنی فی الضعفاء، به‌تحقیق نورالدین عتر، بی‌جا: بی‌نا، بی‌تا.
ذهبی، محمدبن‌احمد، تذکرة الحفاظ، چاپ‌اول، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1419ق.
ذهبی، محمدبن‌احمد، سیر أعلام النبلاء، قاهره: دار الحدیث، 1427ق.
ذهبی، محمدبن‌احمد، میزان الإعتدال، بیروت: دار المعرفة، 1382ق.
رافعی قزوینی، عبدالکریم‌بن‌محمد، التدوین فی أخبار قزوین، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1408ق.
ربعی، علی‌محمد، فضائل الشام و دمشق، دمشق: مجمع علمی عربی، 1950م.
زمخشری، محمودبن‌عمر، الفایق فی غریب الحدیث، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1417ق.
سیوطی، عبدالرحمن‌بن‌ابی‌بکر، العرف الوردی فی اخبار المهدی، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1971م.
سیوطی، عبدالرحمن‌بن‌ابی‌بکر، اللآلىء المصنوعة فی الأحادیث الموضوعة، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1417ق.
شوکانی، محمد، الفوائد المجموعة فی الأحادیث الموضوعة، بیروت: دار الکتب العلمیة، بی‌تا.
صادقی، سیدجعفر، پژوهشی در زمینۀ جعل و تحریف در روایات مهدویت، تهران: نویسنده، 1392.
طبرانی، سلیمان‌بن‌احمد، مسند الشامیین، بیروت: الرسالة، 1405ق.
طبرانی، سلیمان‌بن‌احمد، المعجم الأوسط، قاهره: دار الحرمین، بی‌تا.
طبری آملی، محمدبن‌جریر، دلائل الإمامة، چاپ‌اول، قم: بعثت، 1413ق.
طبری، محمدبن‌جریر، تاریخ طبری، چاپ‌دوم، بیروت: دار التراث، 1387ق.
طیالسی، سلیمان‌بن‌داود، مسند ابی داود الطیالسی چاپ‌اول، مصر: دار هجر، 1419ق.
عباس، احسان، شذرات من کتب مفقودة فی التاریخ، بیروت: دار الغرب الإسلامی، 1988م.
عبدی‌بیگ، زین‌العابدین‌عبدالمؤمن، تکملة الأخبار، چاپ‌اول، تهران: نی، 1369.
قشیری نیشابوری، مسلم‌بن‌الحجاج، صحیح مسلم، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، بی‌تا.
کنانی، ابی‌الحسن‌علی‌بن‌محمدبن‌عراق، تنزیه الشریعة المرفوعة عن الأخبار الشنیعة الموضوعة، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1399ق.
مروزی، نعیم‌بن‌حماد، کتاب الفتن، به‌تحقیق سمیر امین زهیری، قاهره: توحید، 1412ق.
مقدسی شافعی سلمی، یوسف‌بن‌یحیی، عقد الدرر فی اخبار المنتظر، چاپ‌دوم، اردن: منار، 1410ق.
منشی قمی، احمدبن‌حسین، خلاصة التواریخ، به‌تصحیح احسان اشراقی، تهران: دانشگاه تهران، 1383.
مؤسسۀ معارف اسلامى، معجم الأحادیث الإمام المهدی(ع)، چاپ‌دوم، قم: مسجد مقدس جمکران، 1428ق.
ناشی اکبر، عبدالله‌بن‌محمد، مسائل الإمامة، به‌تحقیق یوسف فان اس، بیروت: فرانتس شتایر، 1971م.
نوبختی، حسن‌بن‌موسی، فرق الشیعة، ترجمۀ محمدجواد مشکور، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، 1386.
نیلی نجفی، بهاءالدین، منتخب الأنوار المضیئة فی ذکر القائم الحجة(ع)، به‌تحقیق عبداللطیف حسینى کوه‌کمری، چاپ‌اول، قم: خیام، 1360.
یاقوت حموی، یاقوت‌بن‌عبدالله، معجم البلدان، چاپ‌دوم، بیروت: دار صادر، 1995م.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 7,508 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 495 |
||