| تعداد نشریات | 51 |
| تعداد شماره‌ها | 2,028 |
| تعداد مقالات | 21,117 |
| تعداد مشاهده مقاله | 47,501,423 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 20,378,552 |
بررسی جلوه‌های شیعی در عصر عباسی اول « بررسی موردی اشعار حسین بن ضحاک » | ||
| تاریخ و فرهنگ | ||
| مقاله 6، دوره 54، شماره 1 - شماره پیاپی 108، شهریور 1401، صفحه 143-157 اصل مقاله (923.97 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhistory.2023.76335.1121 | ||
| نویسندگان | ||
| محسن محمدی1؛ محمد ابراهیم خلیفه شوشتری* 2 | ||
| 1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید بهشتی تهران، ایران | ||
| 2استاد زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید بهشتی تهران | ||
| چکیده | ||
| چکیده اندیشه دینی و شیعی، جایگاه ویژه‌ای در میان شاعران مسلمان در عصور مختلف داشته است، ادبای عصر عباسی نیز به تاسی از عقاید دینی و مذهبی خود به این رویکرد شعری روی آوردند. حسین بن ضحاک، از شاعران ایرانی‌تبار، اهل خراسان و عربی‌سرای عصر عباسی اول بود که تاثیرپذیری از قرآن کریم و ابراز عقاید دینی و مذهبی و از جمله مضمون عاشورا و اهل بیت عصمت و طهارت ( ع )، در کنار مضامین مرتبط با باده نوشی و غزل مذکر، محتوای غالب اشعار او را تشکیل داده است. شاعر با تاثیرپذیری از واقعه عظیم کربلا و عاشورا، در عصر خفقان عباسی به ابراز حزن و اندوه، مبارزه طلبی، اظهار ارادت، و محبت و بیان عزت و شرف اهل بیت رسول الله ( ص ) پرداخت و در واقع بدین شیوه توانست به اثبات جایگاه امام حسین و اهل بیت ( ع ) اشاره نماید. در این پژوهش به روش تحلیل محتوا، به اندیشه‌های مذهبی و محبت و ارادت شاعر، که با عواطفی صادقانه و احساسی سرشار و زبانی ساده و صریح که گاه با توریه و کنایه همراه بوده، پرداخته می‌شود، پویایی و رسایی این مضامین چنان است که مخاطب، حقیقت‌های موجود در زندگی اهل بیت( ع ) را در واقعه عاشورا، به واقع در می‌یابد و احساسات خود را با آن واقعه عظیم پیوند می‌زند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| عصر عباسی؛ شعر؛ شیعه؛ اهل بیت ( ع )؛ حسین بن ضحاک | ||
| مراجع | ||
|
احمدی، بابک. ساختار و تأویل متن. تهران: نشر مرکز، 1370.
الاصفهانی، ابوالفرج علی بن حسین. الاغانی. بهتحقیق احسان عباس، ابراهیم السعّافین، بکر عباس. بیروت: دارصادر، 1992.
الاصفهانی، ابوالفرج علی بن حسین. مقاتل الطالبین. بهشرح و تحقیق احمد صقر. بیروت: المکتبة الحیدریة، 1429.
اعلمی الحائری، محمد حسین. دائرة المعارف الشیعیة العامة. بیروت: مؤسسة الأعلمی، 1983م.
الامین، احمد. ضحی الاسلام. قاهره: مطبعة لجنة التألیف و الترجمة و النشر، 1382.
الامین، محسن. اعیان الشیعة. حقّقه و اخرجَه حسن الامین. بیروت: دارالتعارف، 1952م.
آذرنوش، آذرتاش. «حسین بن ضحاک». در دایره المعارف بزرگ اسلامی، 1393.
آیینه وند، صادق. ادبیات سیاسی تشیع (از نیمۀ اول قرن اول هجری تا پایان قرن سوم هجری). تهران: نشر علم، 1386.
خرمشاهی، بهاء الدین و دیگران. دایرة المعارف تشیع. قم: نشر شهید سعید محبی، 1376.
الذهبی، شمسالدین محمد. تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الاعلام. بهتحقیق عمر عبدالسلام تدمری. بیروت: دارالکتاب العربی، 1413ق.
سماوی، محمد. الطلیعة من شعراء الشیعة. بهتحقیق کامل سلمان الجبوری. بیروت: دارالمورخ العربی، 1422ق.
شبّر، جواد. ادب الطفّ او شعراء الحسین (ع). بیروت: دارالمرتضی، 1409ق.
شوقی ضیف. تاریخ الادب العربی( العصر العباسی الاول ). قم: ذوی القربی، 1427ق.
شوقی، ریاض احمد. الحسین بن الضحاک حیاته و شعره. القاهرة: المجلس الاعلی لرعایة الفنون و الآداب، 1967م.
شهرستانی، ابوالفتح. الملل و النّحل. بهتحقیق محمد سیّد کیلانی. بیروت: دارالمعرفة، 1984م.
ضحاک، الحسین. دیوان. بهتحقیق جلیل العطیة. بغداد: منشورات الجمل، 2005م.
طه حسین. حدیث الأربعاء. القاهرة : دارالمعارف، 1960م.
قونیوی، محمد بن اسحاق صدرالدین. النفحات الالهیة. تهران: چاپ محمد خواجوی، ۱۳۷۵ش.
کافی، غلامرضا. شرح منظومه ظهر. تهران: مجتمع فرهنگی عاشورا، 1386.
لیثی، سمیره مختار. جهاد شیعه در دورۀ اول عباسی. ترجمۀ محمد حاجی تقی. تهران: نشر شیعه شناسی، 1384.
مغنیه، محمد جواد. شیعه و زمامداران خود سر. ترجمۀ مصطفی زمانی. قم: نشر حوزۀ علمیه، 1343ق. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 902 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 407 |
||