مقایسه اقتصادی کاشت ارقام مختلف لگوم‌های علوفه‌ای (باقلا، خلر، ماشک، نخود) در استان گلستان

پژوهش‌های حبوبات ایران

دوره 13، شماره 2 - شماره پیاپی 26، دی 1401، صفحه 207-220   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ijpr.v13i2.2101-1000

نویسندگان

هرمز اسدی^{* 1}؛ ویدا قطبی²؛ محمد تقی فیض بخش³؛ فاطمه شیخ⁴

¹استادیار پژوهش تحقیقات اقتصاد کشاورزی، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

²استادیار پژوهش بخش تحقیقات ذرت و گیاهان علوفه ای، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر ، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،

³دانشیار پژوهش بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز آموزش و تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج

⁴دانشیار پژوهش بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز آموزش و تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان

چکیده

به منظور مقایسه اقتصادی تولید ارقام مختلف لگوم‌­های علوفه­ای، این پژوهش برای سال­های1397 و 1398 در استان گلستان انجام شد. در این پژوهش برای تعیین عملکرد کمّی، آزمایش به صورت طرح بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار و جهت ارزیابی اقتصادی از روش بودجه­‌بندی جزئی، نسبت فایده به هزینه، درصد بازده فروش و درصد بازده هزینه استفاده شد. لگوم­‌های علوفه‌­ای شامل چهار رقم باقلا (برکت، فیض، شادان و مهتا)، خلر (توده محلی)، سه رقم ماشک (معمولی رقم لامعی، گل‌­خوشه‌­ای و پانونیکا) و دو رقم نخود علوفه­ای (داخلی (محلی) و پایونیر) بودند که از نظر عملکرد علوفه‌­تر و خشک بررسی شدند. طبق نتایج، از نظر اقتصادی به دلیل هزینه تولید پایین و سودآوری بیشتر، تولید علوفه­‌تر ماشک گل خوشه­ای با عملکرد 48755 کیلوگرم در هکتار و علوفه خشک ماشک معمولی با عملکرد 8730کیلوگرم در هکتار در منطقه، توصیه شد. میانگین هزینه تولید ارقام ماشک داخلی و خارجی به ترتیب 2/22 و 5/35 میلیون ریال در هکتار برآورد شد. میانگین ارزش کنونی خالص علوفه‌­تر ماشک گل­‌خوشه‌­ای و علوفه خشک ماشک معمولی در سال­‌های آزمایش به­‌ترتیب 9/221 و 1/128 میلیون ریال در هکتار محاسبه شد، به طوری­‌که نسبت به سایر لگوم­‌های علوفه­‌ای بیشتر بوده است. نسبت فایده هزینه محاسبه‌شده برای تولید علوفه‌­تر ماشک گل­‌خوشه‌­ای و علوفه خشک ماشک معمولی به­‌ترتیب 2/10 و 3/6 ریال منفعت برای تولیدکننده به همراه دارد. بازده فروش برآوردشده برای علوفه‌­تر ماشک گل‌­خوشه­‌ای و علوفه خشک ماشک معمولی به‌­ترتیب 2/90 و 1/84 درصد سود به همراه دارد.

کلیدواژه‌ها

بودجه‌بندی جزئی؛ سودآوری؛ گرگان؛ گیاهان علوفه‌ای

مراجع

1. Ahmadi, K., Ebadzadeh, H.R., Hatami, F., Abdshah, H., and Kazemian, A. 2020. Agricultural statistics of the crop year 2018-2019. Volume One: Crops. Information and Communication Center, Deputy of Planning and Economy, Ministry of Jihad Agriculture. 89 pages. (in Persian).
2. Alizadeh, KH. 2015. Drought tolerant forage plants in rainfed conditions. Publication of Eslamic Azad University. (in Persian).
3. Alizadeh, KH. 2019. Annual forage plants in rainfed conditions-Review article. Iranian Journal of Rainfed Agriculture 8(1): 95-120. (in Persian).
4. Ates, S., Feindel, D., ELmoneim, A., and Ryan, J. 2014. Annual forage legumes in dryland agricultural systems of the West Asia and North Africa regions: Research achievements and future perspective. Grass and Forage Science 69: 17-31.
5. Bagheri, A., Nezami, A., and Soltani, M. 2000. Improvement of cool season pulse crops for tolerance against stresses. Agriculture Education and General Researches Organization Press, 445 p. (in Persian).
6. Cheragh Wesi, S., Zarafshani, K., and Sharafi, L. 2020. Investigating the innovation characteristics of acceptance of autumn Chickpea cultivation in Ravansar, Kermanshah: Application of rogers t Iranian Agricultural Extension and Education Sciences 16(1): 113-130. (in Persian).
7. Chowdhury, S.D., Sultana, Z., Ahammed, M., Chowdhury, B.L., Das, S.C., and Roy, B.C. 2005. The nutritional value of Khesari (Lathyrus sativus) for growing and laying pullets. Journal Poultry Science 42: 308-320.
8. Ghorbani, M., and Bagheri, A. 2018. The value of pulses goods and services in agronomic systems of Iran. Iranian Journal of Pulses Research 9(1): 78-98. (in Persian).
9. Ghotbi, V., Shahverdi, M., Feizbakhsh, M.T., and Sarparast, R. 2020. The comparison of qualitative and quantitative yield of annual forage legumes in autumn cultivation. Final Repot. Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization, 96 p. (in Persian).
10. Gupta, Y.P., and Kapoor, A.C. 1980. Chemical composition and protein quality of grain legumes. Indian Journal of Agricultural Science 50: 393-398.
11. Haciseferogullari, H., Gezer, I., Bahtiyarca, Y., and Menges, H.O. 2003. Determination of some chemical and physical properties of Sakiz faba bean (Vicia faba var major). Journal of Food Engineering 60: 475-479.
12. Jelenic, S., Mitrikeski, P.T., Papes, D., and Jelaska, S. 2000. Agrobacterium-mediated transformation of broad bean (Vicia faba). Food Technology and Biotechnology 38: 167-172.
13. Karadağ, Y., Özkurt, M., Akbay, S., and Kır, H. 2012. The determination of the yield and yield characteristics of some grasspea lines under Tokat-Kazova ecological conditions. Tarim Bilimleri Arastirma Dergisi 5: 11-13.
14. McVay, K.A., Radcliffe, D.E., and Hargrove, W.L. 1989. Winter legume effects on soil properties and nitrogen fertilizer requirements. Soil Science Society of America Journal 53: 1856-1862.
15. Saberi, A.R., Abyar, N.M., and Baseri, N. 2017. Economic study of production of new and forgotten fodder products in Golestan province. Research Results in Improving Crop 3(1): 1-20.
16. Saxena, M.C. 1993. The challenge of developing biotic and abiotic stress resistance in cool season food legumes. In: K.B. Singh and M.C. Saxena (E). Breeding for Stress Tolerance in Cool-Season Legumes, John Viley and Sons. Newyork, p: 3-14.
17. Soltani, G.R 2008. Engineering Economics. Volume 11, Publication of Shiraz University, 328 p. (in Persian).
18. Smulikowska, S., Rybinski, W., Czerwinski, J., Taciak, M., and Mieczkowska, A. 2008. Evaluation of selected mutants of grass pea (Lathyrus sativus) var. Crab as an ingredient in broiler chicken diet. Journal of Animal and Feed Sciences 17: 75-87.
19. Tekeli, A.S.,and Ates, E. 2003. Yield and its components in field pea (Pisumarvense) lines. Journal of Central European Agriculture (online). Volume 4.
20. Vaz Patto, M.C., Skiba, B., Pang, E.C.K., Ochatt, S.J., Lambein, F., and Rubiales, D. 2006. Lathyrus improvement for resistance against biotic and abiotic stresses: From classical breeding to marker assisted selection. Euphytica 147: 133-147.
21. Wang, F., Chen, X., Chen, Q., Qin, X.C., and Li, Z.X., 2000. Dedermination of neurotoxin 3-N-oxalyl-L-2,3-diamino propionic acid and non-protein amino acids in Lathyrus sativus by precolumn derivatization with 1-fluoro-2,4-dinitrobenzene. Journal of Chromatography A 883: 113-