تبیین نقش و جایگاه حکمروایی شهری در فرایند مداخله در بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری(نمونه مورد مطالعه: شهر مشهد)

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 09 اسفند 1401

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgrd.2023.79713.1212

نویسندگان

محمد هادی درودی^{* 1}؛ حسین حاتمی نژاد²؛ سعید زنگنه²؛ احمد پوراحمد²

¹گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

²دانشگاه تهران

چکیده

فرآیندهای زوال، رکود و افت بافت های شهری که منجر به ایجاد ناکارآمدی و فرسودگی در فضاهای شهر می گردند، یکی از چالش های اساسی عصر حاضر شهرها به ویژه شهرهای بزرگ می باشد. همه این چالش ها از جمله دلایلی است که سیاستگذاران و برنامه ریزان شهری را مجاب به ارائه راهبردها و راهکارهای نوین مدیریتی در مواجهه با این مسائل و مشکلات نموده است.

اهداف: ارزیابی و تبیین نقش و جایگاه حکمروایی شهری در فرایند مداخله در محدوده بافت های فرسوده و ناکارآمد شهر مشهد می باشد. در این مقاله تلاش شده است تا به این سؤالات پاسخ داده شود که ویژگی و رویکرد های غالب در هر دوره چیست؟ کنشگران اصلی هر دوره کدامند و چگونه در این فرآیند نقش آفرینی می کنند؟

روش تحقیق: این پژوهش با رویکردی کیفی و در راستای تعیین نقش و جایگاه حکمروایی شهری در این فرایند می باشد. برای گردآوری اطلاعات موردنیاز از تکنیک های مشاهده، مصاحبه و پرسشنامه (نمونه گیری هدفمند) استفاده شده است.

یافته ها و نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان می دهد در بررسی یک دوره 30 ساله(1400-1370) دو رویکرد متفاوت ومتمایز قابل تشخیص می باشد. در دوره اول رویکرد غالب مداخله در این بافت ها نوسازی توام با نگاه اقتصادی و پروژه محور، بدون در نظر گرفتن مشارکت ساکنان و اجتماع محلی در این فرایند می باشد. در دوره دوم، رویکرد بازآفرینی شهری با نگاه جلب مشارکت ساکنان و اجتماع محلی از طریق تسهیلگری و ایجاد دفاتر توسعه محله و تغییر نگرش در دولت و بخش عمومی از نوسازی و پروژه محوری به بازآفرینی پایدار شهری صورت پذیرفته است. با توجه به ویژگی های کنشگران هر دوره، منافع و علایق متفاوت و همچنین قدرت اثرگذاری بر سایر کنشگران مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت.

کلیدواژه‌ها

نوسازی؛ بازآفرینی شهری؛ حکمروایی مطلوب؛ بافت فرسوده؛ مشهد