مناشیء ظهور فقره «لایأب الشهداء اذا ما دعوا» در آیه شریفه دین

فقه و اصول

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 13 اسفند 1401  

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jfiqh.2023.77823.1408

نویسندگان

محمد هادی میرعلی ¹؛ محسن ملک افضلی اردکانی²

¹طلبه درس خارج و دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق دانشگاه امام صادق علیه السلام

²جامعه المصطفی العالمیه

چکیده

ظهور فقره «لایأب الشهداء اذا مادعوا» در آیه شریفه دین از دوجهت حکم و متعلق مورد اختلاف فقها و مفسران قرار گرفته است. از حیث حکم برخی آن را مولوی و برخی ارشادی دانسته‌اند. از حیث متعلق برخی آن را مختص به تحمل، و برخی مختص به اداء دانسته‌اند. برخی نیز آن را مشتمل بر هر یک از تحمل و اداء دانسته‌اند. اختلاف ذکر شده با عنایت به این نکته که آراء ذکر شده تماما از سوی صاحبان آن مستند به ظهور فقره مذکور گردیده، این سؤال را تداعی کرد که مناشئ ظهور هریک از نظرات مذکور چیست؟ رفع ابهام از کیفیت استناد آراء مذکور به ظهور فقره مورد بحث از آن جهت ضروری است که به تبع آن ابهام از جوانب ظهور آیه برطرف گردیده، سبب برداشت‌های مناسب است. از این‌رو تحقیق حاضر بر مبنای قواعد استظهار و با تکیه بر روش اجتهادی به تحلیل و تبیین مناشئ استظهار هریک از آراء ذکر شده پرداخته است تا به هدف خود یعنی رفع ابهام از ظهور فقره مورد بحث و استنباط رأی صواب نائل آید. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که فقره مورد بحث از حیث حکم، ظاهر در ارشاد و از حیث متعلق، ظاهر در تحمل است.

کلیدواژه‌ها

آیه دین، تحمل شهادت، اداء شهادت، مناشیء‌ ظهور، فقره «؛ لایأب الشهداء اذا مادعوا»