بررسی نقش منابع جغرافیای قدرت بعد طبیعی در مناسبات ژئوپلیتیکی ایران و آمریکا (از سال 1332 تا 1400)

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 14 اسفند 1401   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgrd.2023.78489.1186

نویسندگان

ساجد بهرامی جاف¹؛ محسن جان پرور^{* 1}؛ ناصر سلطانی²؛ علی محمدپور³

¹فردوسی مشهد

²ارومیه

³دانشگاه صنعتی مالک اشتر

چکیده

مناسبات ژئوپلیتیکی ایران و ایالات متحده آمریکا باتوجه‌به جایگاه دو بازیگر در مقیاس منطقه‌ای و جهانی از اهمیت بسیار بالایی در مباحث ژئوپلیتیکی برخوردار است. اگرچه این دو بازیگر به دلیل اختلافات سیاسی پیش‌آمده بعد از انقلاب اسلامی روابط سیاسی دیپلماتیک نداشته‌اند، اما دارای مناسبات ژئوپلیتیکی گسترده‌ای بوده‌اند، به‌گونه‌ای که این مناسبات طی یک قرن اخیر و به‌ویژه در چهار دهه گذشته طیف‌های مختلفی از مناسبات هم‌گرایانه تا تنش‌آمیز را دربرگرفته و تجربه نموده است. که در آن مولفه‌های ژئوپلیتیکی بازیگران نقش آفرینی بسیار مهمی داشته‌اند براین‌اساس در تحقیق حاضر با رویکرد توصیفی - تحلیلی به دنبال بررسی مناسبات ایران و آمریکا بر اساس مولفه‌های ژئوپلیتیکی در بعد طبیعی که شامل موقعیت جغرافیایی دریایی، موقعیت جغرافیایی خشکی، موقعیت جغرافیایی گذرگاهی، وسعت سرزمینی، وضعیت منابع طبیعی (نفت و گاز)، وضعیت منابع طبیعی (معادن)، وضعیت منابع زیستی (آب، خاک، خورشید و ...)، تعداد همسایگان، عمق استراتژیک، تسلط بر تنگه‌ها و کریدورهای انتقال انرژی، منازعات استراتژیک (تنش‌های سرزمینی با همسایگان) بوده است، می‌پردازد.

چکیده

مناسبات ژئوپلیتیکی ایران و ایالات متحده آمریکا باتوجه‌به جایگاه دو بازیگر در مقیاس منطقه‌ای و جهانی از اهمیت بسیار بالایی در مباحث ژئوپلیتیکی برخوردار است. اگرچه این دو بازیگر به دلیل اختلافات سیاسی پیش‌آمده بعد از انقلاب اسلامی روابط سیاسی دیپلماتیک نداشته‌اند، اما دارای مناسبات ژئوپلیتیکی گسترده‌ای بوده‌اند، به‌گونه‌ای که این مناسبات طی یک قرن اخیر و به‌ویژه در چهار دهه گذشته طیف‌های مختلفی از مناسبات هم‌گرایانه تا تنش‌آمیز را دربرگرفته و تجربه نموده است. که در آن مولفه‌های ژئوپلیتیکی بازیگران نقش آفرینی بسیار مهمی داشته‌اند براین‌اساس در تحقیق حاضر با رویکرد توصیفی - تحلیلی به دنبال بررسی مناسبات ایران و آمریکا بر اساس مولفه‌های ژئوپلیتیکی در بعد طبیعی که شامل موقعیت جغرافیایی دریایی، موقعیت جغرافیایی خشکی، موقعیت جغرافیایی گذرگاهی، وسعت سرزمینی، وضعیت منابع .

کلیدواژه‌ها

مناسبات ژئوپلیتیکی؛ ایران و آمریکا؛ قبل از انقلاب اسلامی؛ بعد از انقلاب اسلامی

مراجع