بررسی تنهایی و راه‌های درمان آن در اشعار عدنان الصائغ بر اساس نگرش وجودی اروین یالوم

زبان و ادبیات عربی

مقاله 5، دوره 14، شماره 4 - شماره پیاپی 31، اسفند 1401، صفحه 86-105   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jallv14.i4.2210-1198

نویسندگان

ندا تصدیقی مؤخر¹؛ مرضیه آباد^{* 2}

¹دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

²دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

چکیده

امروزه باوجود پیشرفت وسایل نقلیه و نیز راه‌های ارتباطی مثل تلفن و فضای مجازی، انسان معاصر بیش از پیش تنهایی را تجربه می‌کند. روان‌شناسی به‌عنوان یکی از حوزه‌های مهم در ارتباط با انسان و مشکلات روحی وی درصدد تبیین و درمان این احساس تنهایی برآمده و شیوه‌های درمانی متعددی را ارائه کرده است. عده‌ای از روان‌شناسان، ازجمله اروین یالوم (Irvin D. Yalom)، درمان وجودی (Existential therapy) را پیشنهاد می‌کنند. درمان وجودی یک شیوه­درمانی نیست بلکه رویکردی فلسفی است که بر شیوۀ کار و عملکرد مشاور و روان‌درمان گر تأثیر می‌گذارد. عدنان الصائغ به‌عنوان یک شاعر مدرن و چه‌بسا پست‌مدرن در برخی اشعار خود به بیان وضعیت زندگی انسان در دورۀ معاصر پرداخته است؛ غم، آوارگی، جنگ، دوری از وطن و تنهایی بیشترین بسامد را در اشعار وی دارند. بخصوص که خود شاعر طعم غربت را چشیده است. در این جستار، نگارندگان برخی از اشعار عدنان الصائغ را در حوزه­­ی انواع تنهایی و راه‌های درمان آن با رویکرد وجودی اروین یالوم بررسی کرده‌اند؛ ابتدا اشعار را با روش توصیفی-‌تحلیلی شرح داده‌ و سپس به بیان وجوه اشتراک بین رو‌ش‌های درمان اروین یالوم و عدنان الصائغ پرداخته‌اند. مضمون تنهائی در غالب اشعار عدنان مربوط به‌تنهایی وجودی است که نسبت به‌تنهایی درونی و تنهایی بین فردی بسامد بیشتری دارد. به همین ترتیب نیز شیوه‌های درمان تنهایی وجودی در اشعار وی ازجمله پناه بردن به خیال و رؤیا، روی آوردن به عشق و عزلت‌نشینی بیشتر در شعر عدنان نمود پیداکرده است. این‌گونه شعرها هم به خود شاعر درگذر از این تنهایی گریزناپذیر کمک کرده است و هم به مخاطب‌های او سرنخ‌ها و نشانه‌هایی برای مهار این احساس تنهایی ارائه داده است. از این حیث پژوهش حاضر می‌تواند مؤید نقش هنر در حوزه­ی درمان باشد و به پژوهشگران حوزه­ی هنردرمانی کمک کند

کلیدواژه‌ها

مکتب وجودی؛ درمان وجودی؛ تنهایی؛ اروین یالوم؛ عدنان الصائغ

سایر فایل های مرتبط با مقاله

5رفرنس + چکیده.pdf

مراجع

1. جاسلسن، روتلن. (۱۳۹۳). اروین د. یالوم. ترجمه سپیده حبیب. تهران: دانژه.
2. حمدی، فاطمه. (۲۰۱۰). الشعر العراقی فی أزمة التسعینیات التوجهات و التکوین. الطبعة الأولی، قاهره: مکتبة الآداب.
3. سارتر، ژان پل. (۱۳۷۶). اگزیستانسیالیسم و اصالت بشر. ترجمه مصطفی رحیمی. تهران: نیلوفر.
4. سید حسینی، رضا. (۱۳۸۶). مکتب‌های ادبی. تهران: زمان.
5. الصائغ، عدنان. (۲۰۰۴). الأعمال الشعریة الکاملة. بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات و النشر.
6. (۲۰۱۰). القراءة و التوماهوک و المثقف و الاغتیال. بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات و النشر.
7. کری، جرالد. (۱۳۹۶). نظریه و کاربست مشاوره و روان‌درمانی. ترجمه یحیی سیدمحمدی. چاپ هفدهم. تهران: نشر ارسباران.
8. مصلح، علی اصغر. (۱۳۸۷). فلسفه‌های اگزیستانس. چاپ دوم. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀاسلامی.
9. مورتی، کریشنا. (۱۳۸۴). عشق و تنهایی. ترجمه محمد جعفر مصفا. تهران: نشر قطره.
10. مهرین، مهرداد. (۱۳۴۳). مکتب فلسفی اگزیستانسیالیسم. تهران: مؤسسه انتشارات آسیا.
11. نوالی، محمود. (۱۳۷۴). اگزیستانسیالسم تطبیقی. تبریز: دانشگاه تبریز.
12. یالوم، اروین دیوید. (۱۳۹۰). روان‌ درمانی اگزیستانسیال. ترجمه سپیده حبیب. تهران: نشر نی.
13. ___________. (۱۳۹۶). یالوم خوانان. ترجمه حسین کاظمی یزدی. چاپ دوم. تهران: پندار تابان.
14. یالوم، اروین، لشچ، مولین. (۱۳۸۹). روان‌ درمانی گروهی نظریه و عمل. ترجمه مهشید یاسایی. تهران: دانژه.
15. یالوم، ارفین، مای، رولو. (۲۰۱۵). مدخل إلی العلاج النفسی الوجودی. ترجمه عادل مصطفی. الطبعة الرابعة. قاهرة: رؤیة للنشر و التوزیع.
16. امیری، مهسا، علیزمانی، امیر عباس. (۱۳۹۷). «بررسی تنهایی اگزیستانسیال در دنیای مدرن و روش‌های مواجهه با آن با تکیه بر آرای اروین یالوم». غرب شناسی بنیادی. سال نهم شمارۀ اول. ۱-۲۲.
17. خضری، علی، بلاوی، رسول، آبگون، آمنه. (۱۳۹۵). «بررسی فرآیند نوستالژی در شعر عدنان الصائغ مطالعۀ موردی دیوان مرایا لشعرها الطویل و سماء فی خوذة». نقد ادب معاصر عربی. سال ششم. شماره 11. ۱۴۹-۱۷۲.
18. الزهیری، حسن کاظم حسین. (۲۰۱۸). «الوحدات الإشاریة عند عدنان الصائغ فی دیوانه :أسیر أسیرا بدهشتی کأنی أحلق بجناحین من ریش قصیدة: دراسة تداولیة تحلیلیة». مجلة دواة، مج. ۵، ع. ۱۷، صص: ۱۰۳-۸۹. BIM-1218754
19. شیخ، محمد. (۱۳۹۴). «بررسی تطبیقی درمان درد فراق (نوستالژی) در شعر نازک الملائکه و سهراب سپهری»مجله زبان و ادبیات عربی. دوره هفتم شماره 13. . صص: ۱۰۴-۸۷. Doi:10. 22067/JALL. V7I13. 45936
20. مالمیر، کبری. (۱۳۹۲). «بررسی اجمالی روان درمانی وجودی». فصلنامۀتحلیلی پژوهشی روان‌شناسی و هنر. سال هفتم. شمارۀ 10. صص ۲۹-۴.
21. محمدی بایزیدی، مجید، پروینی، خلیل، روشنفکر، کبری. (۱۳۹۵). «بررسی مبانی وجودگرایی بر اساس پوچی قهرمانان در رمان الحی اللاتینی سهیل ادریس». مجله زبان و ادبیات عربی. دوره هشتم. شماره چهارده. ۱۸۱-۱۴۹.

Doi:10. 22067/JALL. V8I14. 47122

22. مظاهری، حبیب، علیزمانی، امیرعباس. (۱۳۹۷). «بررسی مواجهه با رنج تنهاییِ اگزیستانسیال در اندیشه اروین یالوم و رنج عارفانه فِراق در اندیشه مولوی». فصلنامۀپژوهش‌های فلسفی کلامی. سال بیستم شمارۀ چهارم. ۶۹-۹۰.

Doi:10. 22091/PFK. 2017. 1833. 1582