ارزیابی پایداری کشاورزی بر پایه ابعاد زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی با استفاده از مدل ویکور (منطقه شهری سمنان)

بوم شناسی کشاورزی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 اسفند 1401  

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/agry.2023.79828.1132

نویسندگان

دنیا بایزیدنژاد¹؛ مسعود تقی پور²؛ حامد قادرزاده ³؛ عماد ولی زاده⁴

¹دانشجوی دکتری اقتصاد کشاورزی، گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، مازندران، ایران

²دکترای اقتصاد کشاورزی، گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، مازندران، ایران

³دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه کردستان، کردستان، ایران.

⁴دانشجوی کارشناسی ارشد توسعه اقتصادی، گروه اقتصاد، دانشگاه پیام‌نور غرب تهران، تهران

چکیده

تحقیق حاضر با هدف ارزیابی پایداری کشاورزی در شهرستان‌های سمنان، سرخه و مهدیشهر انجام شده است. شاخص‌های زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی به عنوان شاخص‌های تصمیم‌گیری ارزیابی در نظر گرفته شدند. اطلاعات مورد نیاز در این مطالعه با بهره‌گیری از نظرات کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی و سالنامه‌های آماری استان سمنان (سال 95-1391) جمع‌آوری گردید. تعیین وزن معیارها و زیرمعیارها از طریق آنتروپی شانون و رتبه‌بندی شهرستان‌های مذکور از لحاظ پایداری کشاورزی با مدل ویکور انجام گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده از روش آنتروپی از سه معیار در نظر گرفته شده در بخش ارزیابی پایداری کشاورزی، معیار زیست‌محیطی با وزن نهایی 0.52 بالاترین امتیاز را کسب کرده است و بعد از آن معیار اقتصادی با وزن 0.3 در رتبه دوم و معیار اجتماعی با مقدار 0.17 کمترین وزن معیار را به خود اختصاص داده است. همچنین نتایج مدل ویکور نشان داد که از مجموع 3 معیار و 18 زیرمعیار مورد مطالعه، پایداری کشاورزی در سه شهرستان استان سمنان با هم متفاوت است؛ به طوری که شهرستان سرخه با مساحت 9222 کیلومترمربع در رتبه اول، سمنان با مساحت 11017 کیلومترمربع در رتبه دوم و شهرستان مهدیشهر با مساحت 1943 کیلومترمربع در رتبه سوم از نظر کشاورزی پایدار قرار دارند. به طور کلی می‌توان نتیجه گرفت که معیار زیست محیطی بیشترین و معیار اجتماعی کمترین تأثیر را در پایداری کشاورزی مناطق منتخب دارد. افزون بر این نتایج بیانگر آن است که شهرستان سرخه مطلوبترین منطقه در بین سه شهرستان به لحاظ پایداری کشاورزی می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

آنتروپی شانون؛ توسعه پایدار کشاورزی؛ سمنان؛ شاخص‌های ارزیابی؛ مدل ویکور