مدلسازی مکانی و مکانیابی بیمارستان با تلفیق روش های نوین تصمیم گیری چند معیاره مدل بهترین-بدترین و واسپاس (مطالعه موردی: منطقه 2 تهران)

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقاله 5، دوره 21، شماره 4 - شماره پیاپی 45، دی 1402

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgrd.2023.80364.1227

نویسندگان

ایمان زندی¹؛ پرهام پهلوانی^{* 2}؛ بهناز بیگدلی³

¹گروه GIS، دانشکده مهندسی نقشه برداری و اطلاعات مکانی، دانشکدگان فنی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

²گروه سیستمهای اطلاعات مکانی، دانشکده مهندسی نقشه برداری و اطلاعات مکانی دانشکدگان فنی دانشگاه تهران

³گروه مهندسی ژئوتکنیک، راه و نقشه-برداری، دانشکده مهندسی عمران و معماری، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران

چکیده

ایجاد تعادل میان تقاضا و ارائه خدمات بهداشتی و درمانی نیازمند بهره برداری از بیمارستان‌های جدید میباشد. اما مسئله مهم این است که کدام مکان برای احداث بیمارستان بهینهتر است. تحقیق حاضر به منظور تعیین مکان بهینه احداث بیمارستان در منطقه 2 کلانشهر تهران از یک روش ترکیبی استفاده کرده است. روش ترکیبی مورد استفاده مبتنی بر سیستم اطلاعات مکانی، مدل وزندهی بهترین-بدترین و روشهای تصمیمگیری چند معیاره واسپاس و تاپسیس میباشد. مقایسات زوجی کمتر در فرایند وزندهی روش پیشنهادی موجب افزایش دقت و قابلیت اطمینان نتایج تصمیمگیری شده است. انجام توأم مدلسازی مکانی و رتبه بندی نیز موجب کاهش فضای جستجوی مکانهای مناسب احداث بیمارستان شده است. این ابتکار علاوه بر افزایش دقت، موجب افزایش سرعت و سهولت تصمیمگیری میگردد. بدین منظور پس از تعیین معیارهای مناسب در تصمیمگیری، فرایند وزندهی با مدل جدید بهترین-بدترین انجام شده و لایه‌ی مکانی هر معیار با استفاده از سیستم‌های اطلاعات مکانی تهیه شده است. براساس نتایج روش وزندهی، معیارهای فاصله از بیمارستان‌های موجود و فاصله از مراکز بهداشتی و درمانی، بترتیب بیشترین و کمترین وزن را به خود اختصاص دادهاند. در گام بعد نقشه تناسب اراضی با تلفیق لایه‌های مکانی تهیه گردیده است. تقریبا 88 درصد نتایج مدلسازی مکانی با واقعیتهای منطقه مطابقت داشت و نیمه غربی بویژه قسمت جنوب غربی جهت احداث بیمارستان جدید، از تناسب بالاتری نسبت به سایر قسمتها برخوردار بوده است. درنهایت سایتهای شماره 2، 5 و 8 از میان 11 سایت کاندید، به عنوان بهینه‌ترین مکان جهت احداث بیمارستان جدید در منطقه 2 کلانشهر تهران تعیین شد. پیشنهاد می‌گردد متناسب با جمعت ساکن در قسمت‌های فاقد دسترسی مطلوب به امکانات بیمارستانی در منطقه 2، یک یا چند بیمارستان در سایتهای بهینه تعیین شده احداث گردد تا علاوه بر بهبود دسترسی شهروندان به خدمات بهداشتی و درمانی، هزینههای دسترسی ساکنان منطقه به خدمات بهداشتی و درمانی کاهش یابد.

کلیدواژه‌ها

مدلسازی مکانی؛ مکانیابی بیمارستان؛ مدل بهترین-بدترین؛ واسپاس و تاپسیس؛ سیستم اطلاعات مکانی

مراجع