مدیریت بصری منظر رودخانه های شهری (نمونه موردی محدوده مرکزی (شکل‌گیری) شهر اهواز)

جغرافیا و توسعه فضای شهری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 23 فروردین 1402   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgusd.2023.77951.1230

نویسندگان

مهسا چیزفهم دانشمندیان^{* 1}؛ فاطمه پودات²؛ روح الله مجتهدزاده²

¹دانشجوی دکتری شهرسازی اسلامی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران

²استادیار گروه معماری، دانشکده عمران و معماری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

چکیده

مکان‌یابی نامناسب سایت‌‌های بلندمرتبه می‌تواند لطمات جبران‌ناپذیری به مناظر شهری وارد‌کند. این موضوع به خصوص در شهر‌هایی با مناظر آبی که دارای با کیفیت‌ترین مناظر شهری هستند، اهمیت دوچندان دارد. منظر رودخانه‌ای بخش مرکزی اهواز، اخیرا مورد تعرضِ توسعه غیر اصولی قرار گرفته‌است؛ و به نظر می‌رسد با ادامه این روند، در آینده نه‌چندان دور ناهماهنگی ارتفاعی ساختمان‌ها چهره آشفته‌ای برای شهر به‌وجود آورد. بنابر‌این، هدف از پژوهش حاضر توسعه یک متدولوژی مؤثر برای هدایت منظر رودخانه‌ای در بخش مرکزی اهواز است. روش پژوهش ترکیبی از متد‌های کمی‌وکیفی است. ابتدا انواع دیدها شناسایی، کد‌گذاری و تحلیل شده‌اند. سپس وضعیت مطلوب ارتفاعی با توسعه تکنیک ایزوویست سه بعدی (3D-isovist) و نمایش بصری دقیق (AVR) شبیه سازی شدند. نتایج پتانسیل‌های بالقوه و بالفعل جهت تقویت مناظر رودخانه‌ای را در شش دسته مشخص می‌کند. همچنین آستانه-های ارتفاعی مجاز جهت توسعه مجاور کارون را به صورت دقیق نشان می‌دهد. آستانه‌های ارتفاعی از مکانیابی اشتباه ساختمان‌های بلند جلوگیری می‌کند، به عنوان مثال ساختمان 19 طبقه‌ای که در مجاور کارون در محله باغ ملک ساخته شده است لازم بود تا حداقل چهارصد متر عقب‌تر از بستر رودخانه مکان‌یابی می‌شد. تفاوت این پژوهش با سایر پژوهش‌ها در حوزه منظر آن است که تلاش می‌کند تا چارچوب قائده‌مند وکمی را برای تحلیل منظر پیشنهاد دهد؛ که نه تنها از دقت بالاتری نسبت به تحلیل‌های کیفی برخوردار است، بلکه قابلیت اجرا در سایر نمونه‌ها را دارد. نتایج فرآیند پیشنهادی در این پژوهش می‌تواند تحولی در نگرش به موضوع منظردر طرح‌های توسعه شهری ایجاد کند و تکمیل کننده آن باشد.

کلیدواژه‌ها

مدیریت بصری؛ مناظر رودخانه‌ای شهری؛ بلند‌مرتبه سازی؛ آستانه ارتفاعی؛ محدوده مرکزی (شکل‌گیری) اهواز

مراجع