بازنمایی شخصیت دانشجو در سینمای ایران با تاکید بر کنش گری مدنی

علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 اردیبهشت 1402

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/social.2023.79406.1265

نویسندگان

حدا داوری¹؛ مهدی کرمانی^{* 2}؛ احمدرضا اصغرپور ماسوله³؛ روح اله اسلامی⁴

¹گروه علوم اجتماعی،دانشکده ادبیات،دانشگاه فردوسی مشهد

²استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

³.گروه علوم اجتماعی،دانشکده ادبیات،دانشگاه فردوسی مشهد

⁴استادیار گروه علوم سیاسی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد – ایران - مشهد

چکیده

هدف مقاله بررسی بازنمایی تصویر دانشجو در سینمای ایران از سال 1378 تا پایان دهه 90 است. سینما نظر به پتانسیل های تکنیکی و محتوایی وجایگاه اجتماعی خود، محلی برای تلاقـی چنـدین سـاحت متفاوت حیات اجتماعی از جمله سیاست، فرهنگ، ایدئولوژی، جامعه، ارتباطـات و پیـام هاسـت. در این پژوهش با توجه به اینکه فیلم های سینمایی متن مورد تحلیل است، از تلفیق روش تحلیل گفتمان فرکلاف با نشانه شناسی جان فیسک، استفاده شده است. در مرحله توصیف با استفاده از تکنیک های نشانه شناسی رمزگان واقعیت اجتماعی و رمزگان بازنمودی، ویژگی های ظاهری متن بررسی می شود. در تفسیر رمزگان ایدئولوژیک که با بررسی گفتمان های متن هم پوشانی دارد، بررسی می شود. در مرحله تبیین گفتمان به عنوان جزئی از روند مبارزه اجتماعی در ظرف مناسبات قدرت بررسی می شود. نتایج نشان می دهد دوره زمانی 76تا80 که همزمان با دولت اول خاتمی است را می توان آرمان گرایی معترض نامید، دولت دوم خاتمی را می توان با نام بی تفاوتی و بی سرانجامی خواند، دوره 84تا88یعنی دولت اول احمدی نژاد را می توان سرگشتگی چندگانه، دولت دوم احمدی نژاد را گریز از نهاد نام می گیرد. دهه 90 که با ریاست جمهوری روحانی همزمان است را می توان دوره سیاست زندگی نامید. بررسی این روند نشان می دهد دانشجویی که سودای تغییرات سیاسی کلان و راهبری جریانات سیاسی و اجتماعی کشور را دارد، در جریان نا امیدی از تحقق خواسته هایش، سرکوب ها و شرایط اقتصادی و اجتماعی کشور به دغدغه مندی در سطح خرد بسنده کرده است.

کلیدواژه‌ها

کنش گری دانشجویی؛ سینما؛ تحلیل گفتمان؛ نشانه شناسی