پیش نگری بارش با استفاده از مدل های CMIP6 تا پایان قرن 21 در شمال غرب ایران

جغرافیا و مخاطرات محیطی

دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 49، فروردین 1403

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geoeh.2022.76646.1223

نویسندگان

نبی محمدی^{* 1}؛ بهروز ساری صراف²؛ هاشم رستم زاده³

¹دبیر- وزارت آموزش و پرورش

²تبریز. دانشگاه تبریز. استاد دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی

³دانشگاه تبریز

چکیده

بارش اصلی‌ترین جزء چرخه هیدرولوژی است که در بسیاری از مطالعات از جمله مدیریت سیستم‌های آبیاری و زهکشی، عملکرد محصولات کشاورزی، مطالعات زیست محیطی، سیلاب، خشکسالی و غیره از اهمیت زیادی برخوردار است. لذا در این پژوهش به ارزیابی 7 مدل GCMs از CMIP6 در شبیه سازی بارش و پیش نگری تغییرات بارش در شمال غرب ایران تحت سه سناریوی واداشت اجتماعی-اقتصادی (SSP) در سه دوره (2050-2021، 2080-2051، 2100-2081) نسبت به دوره پایه (2014-1985) پرداخته شد. روند تغییرات بارش با استفاده از آزمون من کندال و تخمینگر شیب سن محاسبه گردید. جهت مقیاس کاهی داده‌های GCMs نیز از رویکرد مقیاس بندی خطی(LSBC) استفاده شد و صحت سنجی مدل‌های مختلف با استفاده از سنجه‌های متداول آماری، RMSE، MAE و R2 ارزیابی گردید.. نتایج حاصل از ارزیابی عملکرد مدل های CMIP6 نشان داد که از میان مدل‌های مورد بررسی، مدل MPI-ESM1-2-LR با متوسط R2 برابر با 86/0 و RMSE برابر با 7/19 در سطح منطقه از دقت بیشتری نسبت به سایر مدل‌ها در شبیه‌سازی بارش برخوردار است. نتایج حاصل از پیش‌ نگری تغییرات بارش نیز نشان داد که بارش بر اساس سناریوی SSP1-2.6 در هر سه دوره آینده و به طور متوسط تا پایان قرن 21 به میزان 6/2 درصد افزایش پیدا خواهد کرد. اما بر اساس سناریوهای SSP3-7.0 و SSP5-8.5 میزان بارش تا پایان قرن 21 به ترتیب 5/14 و 6/3 درصد کاهش پیدا خواهد کرد. در مجموع باتوجه به سناریوهای مختلف، در بیشتر پهنه مورد مطالعه روند بارش تا پایان قرن 21 کاهشی است .

کلیدواژه‌ها

بارش؛ تغییر اقلیم؛ شمال غرب؛ SSPs؛ CMIP6

مراجع