شبیه سازی اثرات تغییر اقلیم بر مراحل نمو فنولوژیک و عملکرد ذرت (Zea mays L.) و ارائه راهکارهای سازگاری تحت شرایط اقلیمی کرمانشاه

پژوهشهای زراعی ایران

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 10 خرداد 1402   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jcesc.2023.81417.1232

نویسندگان

فرزاد مندنی^{* 1}؛ پریسا کرمی²؛ روژین قبادی³

¹دانشگاه رازی

²گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

³دانش آموخته گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

چکیده

این تحقیق برای شبیه‌سازی اثر تغییر اقلیم بر عملکرد ذرت و بررسی امکان تعدیل آثار منفی آن به عنوان راهکار‏های سازگاری انجام شد. صفات شامل روز از کاشت تا گرده‌افشانی و رسیدن فیزیولوژیک، وزن خشک کل و عملکرد دانه بود. پس از کسب اطمینان از تطابق بین مقادیر شبیه‌سازی شده با واقعی، از مدل برای مطالعه اثر تغییرات اقلیم در دوره‌های آینده نزدیک (2050-2021) و دور (2080-2051) طبق سناریوی‌های RCP4.5 و RCP8.5 و مقایسه آن با شرایط مبنا (2010-1981) استفاده شد. نتایج شبیه سازیها نشان داد صفات روز از کاشت تا گرده‌افشانی و رسیدگی فیزیولوژیک، وزن خشک کل و عملکرد دانه در شرایط تغییر اقلیم نزدیک و سناریوی RCP4.5 نسبت به شرایط مبنا به ترتیب، 2-، 5/1-، 7/2 و 3/3 درصد و در سناریوی RCP8.5 به ترتیب، 9/2-، 8/2-، 66/0- و 6/3- درصد تغییر کرد. این مقادیر در شرایط تغییر اقلیم دور و سناریوی RCP4.5 به ترتیب، 2/5-، 4/5-، 1/7- و 2/16- درصد و برای سناریوی RCP8.5 به ترتیب، 8/8-، 8/9-، 1/23- و 8/45- درصد بودند. در دوره های اقلیمی آینده و طبق سناریوها با کاشت ذرت در تاریخ‌های دیرهنگام در مقایسه با تاریخ‌های زودهنگام و رایج طول مراحل نمویی کوتاه‌تر ولی وزن خشک کل و عملکرد دانه بیشتر بود. در بین ارقام نیز در شرایط تغییر اقلیم، رقم Simon بیشترین عملکرد دانه را داشت. در مجموع با توجه به نتایج به‌دست آمده کاشت رقم Simon در تاریخ 4 خرداد می‌تواند به عنوان راهکاری برای مقابله با اثرات منفی تغییر اقلیم بر تولید ذرت منطقه کرمانشاه پیشنهاد گردد.

کلیدواژه‌ها

تاریخ کاشت؛ راهکار سازگاری؛ رقم؛ مدل CERES-Maize

مراجع