ارائه الگوی استقرار مدیریت دانش در نهاد کتابخانه‌های ‌عمومی کشور ایران

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقاله 9، دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 25، خرداد 1402، صفحه 162-185   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/infosci.2023.74162.1078

نویسندگان

زهرا کیان راد¹؛ فاطمه فهیم نیا^{* 2}؛ سیامک محبوب³؛ محمدرضا اسمعیلی گیوی⁴

¹دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه تهران، ایران

²دانشیار علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه تهران، ایران

³استادیار سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، تهران، ایران

⁴استادیار مدیریت دولتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

مقدمه: مدیریت دانش یکی از موضوعات علم مدیریت در هزاره جدید است. نهاد کتابخانه‌های عمومی با داشتن کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی از مستعدترین سازمان‌ها برای پیاده‌سازی برنامه‌های مدیریت دانش است. هدف پژوهش حاضر شناسایی و رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر استقرار مدیریت دانش و سنجش وضعیت بلوغ و میزان آمادگی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و ارائه الگوی استقرار مدیریت دانش در آن سازمان است.
روش‌شناسی: در پژوهش حاضر از رویکرد آمیخته استفاده شده است و ابزار گردآوری اطلاعات، مطالعات کتابخانه‌ای، مصاحبه نیمه ساختاریافته و پرسشنامه است. جامعه آماری این پژوهش مدیران، کارکنان اداری، رؤسای شهرستان‌ها در نهاد کتابخانه‌های ‌عمومی‌ کشور بوده و نمونه پژوهش شامل 21 خبره است که به‌روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شدند.
یافته‌ها: نتایج فراترکیب منجر به شناسایی 107 کد، 15 شاخص و 4 بعد اصلی فناوری، فرایند، فرهنگ‌سازمانی و نیروی انسانی در استقرار مدیریت دانش شد.
نتیجه: نتایج نشان داد که فناوری بیشترین تأثیر و فرهنگ‌سازمانی کمترین تأثیر را در استقرار مدیریت دانش در نهاد کتابخانه‌های ‌عمومی ‌کشور دارد. وضعیت بلوغ مدیریت دانش با کسب نمره ارزیابی 101 در مرحله آغاز قرار داشت. در‌نهایت الگوی استقرار مدیریت دانش در 6 سطح، که شاخص‌های ‌فناوری اطلاعات و سامانه‌های اطلاعات تأثیرگذارترین سطوح و شاخص‌های فرایندهای کسب اطلاعات و فرایندهای انتقال دانش تأثیرپذیرترین سطوح می­باشند.
 

کلیدواژه‌ها

 مدیریت دانش؛ نهاد کتابخانه‌های ‌عمومی کشور؛ مدل‌سازی ساختاری تفسیری؛ استقرار مدیریت دانش؛ روش تاپسیس

مراجع

Abolghasemi, M., Rashid Haji Khajelou, S., & Ahmadi, S. M. (2011). The Role of Organizational Enabling Mechanisms in Establishing Knowledge Management Processes. Scientific and Research Quarterly of Culture Strategy, 4(12-13), 183-200 [In Persian].

Akhwankhrazian, M., Salehi Sedqiani, J., & Manafi, M. (2016). Assessment Model for the Readiness of Establishment and Acceptance of Knowledge Management in the Information Technology Center of the Post Company of the Islamic Republic of Iran. Quarterly Journal of Information Technology Management Studies, 5(17), 61-29. Retrieved on 20 May 1400 from https://doi.org/10.22054/ims.2016.6990 [In Persian].

Bose, R., (2004). Knowledge Management Metrics. Industrial Management & Data Systems, 104 (6), 457-468. https://doi.org/10.1108/02635570410543771

Chua, A., & Lam, W. (2005). Why KM Projects Fail: A Multi-Case Analysis. Journal of Knowledge Management, 9(3), 6–17. https://doi.org/10.1108/13673270510602737

Creswell, J. W., Plano Clark, V. L., Gutmann, M. L., & Hanson, W. E. (2003). Advanced Mixed Methods Research Designs. Handbook of Mixed Methods in Social and Behavioral Research, 209(240), 209-240.

Dehghani, M., Yaqoubi, N. M., Moghali, A., & Vazife, Z. (2015). Presenting a Three-Layer Model of Feasibility and Effective Deployment of Knowledge Management Using the Hybrid Method. Management of Public Organizations, 3(4), 108-123. Retrieved on 3 July 1400 from https://dorl.net/dor/20.1001.1.2322522.1394.3.0.6.4 [In Persian].

Drucker, P. F., (1995). Managing in a Time of Great Change, New York: Truman Talley Books/Dutton.

Dulipovici, A., & Robey, D. (2013). Strategic Alignment and Misalignment of Knowledge Management Systems. Journal of Management Information Systems, 29(4),103–126. https://doi.org/10.2753/MIS0742-1222290404

Elmorshidy, A. (2018). The Impact of Knowledge Management Systems on Innovation: An Empirical Investigation in Kuwait. VINE Journal of Information and Knowledge Management Systems, 48(3), 388-403. https://doi.org/10.1108/VJIKMS-12-2017-0089

Entehaye, A. (2002). Presenting a Proposed Model for Knowledge Management in Specialized Libraries Affiliated to the Ministry of Culture and Islamic Guidance in Tehran. Master's thesis, Islamic Azad University, North Tehran Branch, Tehran [In Persian].

Farhanaki, M., Hassan Zarei, M., & Attarnia, A. (2021). Identification and Prioritization of Knowledge Management Establishment Requirements in Shahab Danesh University. Master's Thesis, Marketing Oriented Business Management, Tolo Mehr Institute of Higher Education [In Persian].

Hasanzadeh, M. (2007). Knowledge Management, Concepts and Infrastructures. Tehran: Librarian [In Persian].

Hijazinia, R. (2016). Identifying and Ranking Factors Affecting the Success of Knowledge Management with the Approach of Realizing Resistance Economy. Growth and Technology Quarterly, 12(47), 12-20. Retrieved on April 21, 2019 from https://doi.org/10.7508/jstpi.2016.03.002 [In Persian].

Hu, Y., Hou, J. & Chien, C. (2018). A Framework for Knowledge Management of University–Industry Collaboration and an Illustration. Computers & Industrial Engineering.129, 31-43. https://doi.org/10.1016/j.cie.2018.12.072

Iqbal, A. (2021). Innovation Speed and Quality in Higher Education Institutions: the Role of Knowledge Management Enablers and Knowledge Sharing Process. Journal of Knowledge Management, 25 (9), 2334-2360. https://doi.org/10.1108/JKM-07-2020-0546

Islam, M.A., Agarwal, N.K., & Ikeda, M. (2017). Effect of Knowledge Management on Sservice Innovation in Academic Libraries. IFLA Journal, 2017 - journals.sagepub.com. https://doi.org/10.1177/0340035217710538

Karimi, R; Abbasi, F (2019). Measuring the Maturity Level of Knowledge Management in Iran National Library and Documentation Organization based on the Siemens Model. National Library and Information Organization Studies, 3(4) (120), 78-92. Retrieved on June 26, 2021 from https://doi.org/10.30484/nastinfo.2019.2155.1825[In Persian].

Keshavarzi, A.H. & Radsarsht, M. (2018). Evaluating the Maturity Level of Knowledge Management and Providing Improvement Plans (Case Study: Hwanaja). Strategic Management of Organizational Knowledge Quarterly, 1(1), 11-47 [In Persian].

Marques, J.M.R., La Falce, J.L., Marques, F.M.F.R., De Muylder, C.F., & Silva, J.T.M. (2019). The Relationship between Organizational Commitment, Knowledge Transfer and Knowledge Management Maturity. Journal of Knowledge Management, 23(3), 489-507. https://doi.org/10.1108/JKM-03-2018-0199

Mochamad, A.W. (2019). Knowledge Management Maturity in Construction Companies (Hasil Review dan Kelengkapan).

Nirmal Pal, N., Sundaresan, S., Ray, J., Bhargava, H., Glantz, E., & McHugh M.W. (2004). Knowledge Quotient™ (KQ): A Way to Measure the Knowledge Intensity of Your Team, The Penn State eBusiness Research Center.

Olatokun, W.  & Njideaka, T.M.-A. (2020). Knowledge Sharing Practices Among Cataloguers in Nigeria's Academic Libraries.  Library Management, 41 (4/5), 295-309. https://doi.org/10.1108/LM-12-2019-0090

Orenga-Roglá, S., & Chalmeta, R. (2019). Methodology for the Implementation of Knowledge Management Systems 2.0. Business & Information Systems Engineering, 61(2), 195-213. https://doi.org/10.1002/asi.20785

Ou, C. X. J., Davison, R. M., & Wong, L. H. M. (2016). Using Interactive Systems for Knowledge Sharing: The Impact of Individual Contextual Preferences in China. Information & Management, 53(2), 145–156. https://doi.org/10.1016/j.im.2015.09.007

Parsaian, M., Riahinia, N. (2014). Measuring the Impact of Effective Factors on the Implementation of Knowledge Management in University Libraries in Yazd Province. Library and Information Science Studies, 2(6), 19-37. Retrieved on 12 June 1400 from https://doi.org/10.22055/SLIS.2017.12786[In Persian].

Rafati Shaldehi, H., Hasnavi, R., BehAzin, F., Bani Taba, S. A. (2008). Examining the Model of Knowledge Management in a Military Research Center. Journal of Military Medicine, 10 (3), 252-237 [In Persian].

Ramezani, A., Madhoshi, M., Fallah Lajimi, H., & Razaghi, N. (2019). Presenting the Model of Establishing Knowledge Management in Mazandaran University. Productivity Management (Beyond Management), 13(50), 117-89. Retrieved on 18 February 1400 from https://doi.org/10.30495/qjopm.2019.668707 [In Persian].

Safai, N., Taleqani Nia, A., & Kiamanesh, A. (2017). Identifying and Ranking the Key Success Factors of Knowledge Management in Knowledge-Based Companies (a case Study of Science and Technology Park of Tehran University). Growth and Technology Quarterly, 13(50), 21-28. Retrieved 7 December 1400 from https://doi.org/10.7508/jstpi.2017.02.003[In Persian].

Sandelowski, M. & Barroso, J. (2007). Toward a Meta Synthesis of Qualitative Findings on Motherhood in HIV-Positive Women. Research in Nursing & Health, 26 (2), 153-170. https://doi.org/10.1002/nur.10072

Shafee, S., Moradi, M., & Jafari, M. (2019). Measuring the Maturity of Knowledge Management in Libraries and Information Centers (Research Sample: Kermanshah Public Libraries). Strategic Management of Organizational Knowledge, 2(6), 109-77 [In Persian].

Tabarsa, G.A., & Ormozdi, N. (2008). Explaining and Measuring Background Factors for the Establishment of Knowledge Management: a Case Study in the National Oil Products Distribution Company of Iran-Tehran Region. Business Management Perspectives, 7(26), 39-69 [In Persian].

Ugwu, C.I. & Ekere, J.N. (2018). The Role of Knowledge Management in Providing Innovative Services in University Libraries in Nigeria: A Structural Equation Modeling Approach. Global Knowledge, Memory and Communication, 67 (6/7), 350-376. https://doi.org/10.1108/GKMC-10-2017-0086

Valmohammadi, Ch. (2009). Determining and Prioritizing the Main Factors of Successful Implementation of Knowledge Management in Small and Medium Organizations of the Country. Researcher Quarterly, 5(16), 88-104 [In Persian].

Wijetunge, P. (2012). Assessing Knowledge Management Maturity level of a university library: a case study from Sri Lanka. Qualitative and Quantitative Methods in Libraries (QQML), 1 (3), 349 –356.

Yang, J. (2010). The Knowledge Management Strategy and its Effect on Firm Performance: A Contingency Analysis. International Journal of Production Economics, 125 (2), 215–223. https://doi.org/10.1016/j.ijpe.2010.03.012.