| تعداد نشریات | 51 |
| تعداد شماره‌ها | 2,078 |
| تعداد مقالات | 21,473 |
| تعداد مشاهده مقاله | 56,184,540 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 23,323,575 |
به دستش یکی تند سارنج بود(ابهام‌زدایی از رزم‌افزاری ناشناخته) | ||
| جستارهای نوین ادبی | ||
| مقاله 6، دوره 56، شماره 1 - شماره پیاپی 220، خرداد 1402، صفحه 121-134 اصل مقاله (502.59 K) | ||
| نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jls.2023.81333.1412 | ||
| نویسنده | ||
| بهزاد آتونی* | ||
| استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آیت الله بروجردی، بروجرد، ایران | ||
| چکیده | ||
| در منابع کهنِ سلاح‌شناسی و نیز متون تاریخی و پهلوانی، گاهی از رزم‌افزارهایی نام برده شده است که امروزه برای پژوهشگران و محققان ادبِ حماسی و پهلوانی، ناآشنا و غریب می‌نماید. یکی از این رزم‌افزارها، « سارنج » نام دارد که ظاهراً برای نخستین‌بار در منظومة زرّین‌قبانامه –که از منظومه‌های بلندِ پهلوانیِ عهد صفوی است- از آن یاد شده است و مصححِ فاضلِ آن، اظهار داشته‌اند که این واژه را در فرهنگ‌ها و متون نیافته‌‌اند و فعلاً منحصر به یگانه کاربردِ آن در زرّین‌قبانامه است. نگارندة این جستار، با پژوهش در متون پهلوانی، تاریخی و قصه‌‌های بلندِ عامیانة ماجراجویانه، علاوه بر یافتنِ نمونه‌هایی دیگر از سارنج ، و توصیفِ شکل و ساختارِ ظاهری این رزم‌افزار و نحوة به‌کارگیریِ آن توسط طبقه و گروهی خاص از پهلوانان و جنگجویان، به این نتیجه رسیده است که واژة سارنج برای نخستین‌بار، در ریختی کهن‌تر و اصیل‌تر، در قرن ششم و هفتم استفاده می‌شده است و پس از آن، در زنجیره‌ای دَرهم و پیچیده از تصاحیف و تغییرات، به سارنج مبدّل گردیده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| رزم‌افزار؛ زرّین‌قبانامه؛ سارنج؛ ادب پهلوانی | ||
| مراجع | ||
|
آیدنلو، سجاد. (1386 الف). «رزم‌افزار موروثی و سنگین پهلوان در سنّت حماسی ایران». شاهنامه‌پژوهی. با نظارت دکتر محمدرضا راشد محصل. مشهد: آهنگ قلم. دفتر دوم.
--------. (1386 ب). «ذوالفقار، از تاریخ تا افسانه (ویژگی‌های داستانی ذوالفقار در فرهنگ و ادب ایران)». پژوهش‌های ادب عرفانی (گوهر گویا). دوره 1. شمارۀ 3: صص 142-115.
پورداوود، ابراهیم. (1345). «زین‌ابزار گرز». بررسی‌های تاریخی. شمارۀ 5 و 6: صص 31-19.
جعفری دهقی، محمود؛ پوراحمد، مجید. (1392). «گرز گاوسرِ فریدون و منشاء آن»، ادب فارسی، دورۀ 3. شماره 2. پیاپی 2: صص 57-39.
خلف تبریزی، محمدحسین. ( 1363). برهان قاطع، به کوشش محمد معین. تهران: امیرکبیر.
راوندی، مجمد بن علی بن سلیمان. ( 1386). راحه الصدور و آیه السرور. تصحیح محمد اقبال. تهران: اساطیر.
رسالههای تیراندازی. ( 1396). مقدمه، تصحیح و توضیح مهران افشاری و فرزاد مروجی. تهران: چشمه.
زرین‌قبانامه. (1393). تصحیح و مقدمۀ سجاد آیدنلو. تهران: سخن.
سام‌نامه. (1392). تصحیح وحید رویانی. تهران: نشر میراث مکتوب.
شاهنامۀ نقالان. (1396). مرشد عباس زریری اصفهانی. ویرایش جلیل دوستخواه. 5 ج. تهران: ققنوس.
شاهنامۀ هفت لشکر. (1400). تصحیح و توضیحات محمد جعفری قنواتی و زهرا محمد حسنی صغری. تهران: خاموش.
طومار شاهنامه. (1399). سیدمصطفی سعیدی. 2 ج. تهران: خوشنگار.
طومار کهن شاهنامۀ فردوسی. (1395). نوشتۀ جمشید صداقت‌نژاد. تهران: دنیای کتاب.
قائمی، فرزاد. (1391 الف). «اسطورۀ نبرد مهر و گاو نخستین و ارتباط آن با ابزار نمادین گرز گاوسر». ادب‌پژوهی. شمارۀ 21: صص 110-89.
قصۀ حمزه .(1347). به کوشش جعفر شعار. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
مبارکشاه، محمدبن منصور بن سعید. (1346). آداب الحرب و الشجاعه. تصحیح احمد سهیلی خوانساری. تهران: شرکت نسبی اقبال و شرکاء.
محمد پادشاه. (1363) فرهنگ آنندراج، زیر نظر محمد دبیرسیاقی، تهران، انتشارات کتابفروشی خیام.
مشکین‌نامه. (1386). طومار نقالی حسین بابا مشکین. به اهتمام داوود فتحعلی بیگی. تهران: نمایش. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,492 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 603 |
||