نقد و بررسی محتوای رمان‌های چهارگانه البشیر بن سلامه (عایشه، عادل، علی، ناصر) بر اساس رویکرد تحلیل گفتمان

زبانشناسی و گویش های خراسان

مقاله 7، دوره 15، شماره 2 - شماره پیاپی 31، شهریور 1402، صفحه 153-179   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jlkd.2023.81708.1159

نویسندگان

شهین نصیری¹؛ مصطفی یگانی^{* 2}؛ اردشیر صدرالدینی³

¹دانشجوی دکتری، گروه زبان و ادبیات عرب، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران

²، استادیار گروه زبان و ادبیات عرب، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران

³استادیار گروه زبان و ادبیات عرب، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران

چکیده

نگاه ساختاری به آثار ادبی به سبب بررسی عناصر درون متنی و کشف الگوی پیوند آنها، زمینه های دریافت شایسته تر از ماهیت ادبیات را فراهم می آورد، و با ارایه شگردهای خلق آثار برتر ادبی می تواند به گسترش الگو های پردازش اثر ادبی کمک کند. بدین ترتیب، برای بررسی ساختاری و محتوای متن رمان چهارگانه االبشیر بن سلامه، ناچار باید ابتدا طرح کلی آن را استخراج کرد، و سپس به تحلیل آن پرداخت. در تجزیه رمان به طرح اولیه، عناصر و متون رمان ها، به میزان شرکت در زنجیره حوادث و نقششان در ساختن نقاط اوج در درجه اهمیت قرار می گیرند. قدرت یک رمان واقع گرا چون رمان های مذکور، در تعداد پی رفت های کامل و چگونگی چینش و رابطه علی و معلولی برقرار شده در میان آنهاست. تعداد پی رفت های اصلی معمولا به تعداد نقاط اوج داستانی وابسته اند. هر شخصیت در طول رمان با پی رفت های متعدد ایفای نقش می کند، ولی همه آنها در ایجاد ساختمان اصلی داستان نقش محوری ندارند. بدین ترتیب پژوهش حاضر که با روش توصیفی – تحلیلی و با هدف تبیین و نقد محتوای رمانه های چهارگانه البشیر بن سلامه، انجام یافته است. از جمله دستاوردهای این پژوهش آن است که «البشیر بن سلامه» با به کارگیری فن توصیف و شیوه ها و ابزارهای گوناگون آن، علاوه بر توفیق در انتقال محتوا و عواطف و حالات درونی شخصیت های رمان به خواننده، وی را به خوبی در جریان حوادث رمان قرار داده و تصویر بسیار ملموسی از فضای رمان ارائه کرده است.

کلیدواژه‌ها

تحلیل گفتمان؛ رمان؛ البشیر بن سلامه؛ رمان‌های چهارگانه (عایشه؛ عادل؛ علی؛ ناصر)؛ شخصیت

مراجع

احمدی، بابک. (۱۳۸۰). ساختار و تأویل متن، هران: مرکز.

ایگلتون، تری. (۱۳۸۰)، پیش درآمدی بر نظریه ادبی. ترجمه عباس مخبر. تهران: نشر مرکز.

بن سلامه، البشیر. (۲۰۱۵). أربع روایات (عائشه، عادل، علی، ناصر). تونس: دارالثقافه.

تولان، مایکل. (۲۰۰۱). روایت شناسی؛ درآمد زبان شناختی – انتقادی. ترجمه سیده فاطمه علوی و فاطمه نعمتی. تهران: سمت.

شریفی. محمد. (۱۳۸۷). فرهنگ ادبیات فارسی. تهران: فرهنگ نشر نو و انتشارات معین.

لوته. یاکوب. (۱۳۸۴). مقدمه ای بر روایت در ادبیات و سینما. ترجمه امید نیک فرجام. تهران: نشر مینوی خرد.

کردی. عبدالرحیم. (۲۰۰۶). السرد فی الروایة المعاصرة. القاهرة: مکتبة الآداب.

مارتین. والاس. (۱۳۸۲) و (۱۳۸۶). نظریه های روایت. ترجمه محمد شهبا. تهران: هرمس.

مرتاض. عبدالملک. (۱۹۹۸). فی نظریة الروایة: بحث فی تقنیات السرد. الکویت: سلسلة عالم المعرفة.

مندنی پور، شهریار. (۱۳۸۴). شرق بنفشه. تهران: نشر مرکز.

میرصادقی، جمال. (138۵). ادبیات داستانی. تهران: انتشارات علمی.

میرصادقی، جمال. (۱۳۸۹). عناصر داستان. تهران: سخن.

میرعابدینی، حسن. (۱۳۸۷). صد سال داستان نویسی ایران. تهران: سرچشمه.

یونسی، ابراهیم. (۱۳۸۲). هنر داستان نویسی. تهران: نگاه.

Archer, J. Irland, J. Amus, S.L. Broad, H., & Currid, L. (1998). Duration of Homesickness Scale. British Journal of Psyschology, 89, 205.

Vantilburg, M. A. L. (1997). The psychological context of homesickness. In M. A. L. Vantilborg & A. J. J. M. Vingerhoets (Eds.), Psychological aspects of geographical moves: homesickness and acculturation stress, 39. Tilburg. Tilburg University press.