ارزیابی ویژگیهای کالبدی-فضایی و نقش آن در میزان مصرف انرژی در شهر میامی استان سمنان

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 29 خرداد 1402   

نوع مقاله: پژوهشی-مطالعه موردی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgrd.2023.80981.1244

نویسندگان

حسین صادقی¹؛ مصطفی امیرفخریان^{* 2}؛ رضا دوستان¹

¹دانشگاه فردوسی مشهد

²گروه جغرافیا، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

انرژی و الگوی مصرف آن ازجمله موضوعات اساسی مرتبط با توسعه‏پایدار است. دریک شهر، بخش مهمی ازتفاوت در الگوی مصرف را ویژگهای کالبدی-فضایی تبیین می‏کند. براین‏اساس، مطالعه حاضر درصدداست با تکیه بر روشهای فضایی، الگوی مصرف گاز شهر میامی استان سمنان را مورد سنجش قرار دهد. مطالعه از نوع توصیفی-تحلیلی و متغیرهای تحقیق ویژگیهای انسانی(جمعیت و تراکم آن و درآمد)، کالبدی(کیفیت‏ابنیه، قدمت، وسعت قطعات، تراکم ساختمانی، وفرم شهری)، محیطی(ارتفاع از سطح دریا و شیب زمین) و میزان مصرف گاز و جامعه آماری‏نیز شامل کلیه قطعات مسکونی شهرمیامی(شامل1490قطعه) است. درگام اول پس از مطالعات اسنادی و تدوین مدل مفهومی تحقیق، بامراجعه حضوری به یک‏یک‏ واحدهای مسکونی، اطلاعات مربوط به مصرف انرژی آنها باتوجه به کدهای فضایی جمع‏آوری و همراه با ویژگیهای کالبدی، انسانی و محیطی هریک، در پایگاه اطلاعات مکانی ذخیره گردید. در ادامه با بهره‏گیری از روشهای 1)آمارکلاسیک(نمودار اسکاتر، خط ترند، روش تحلیل تمایزی و جداول متعامد) و 2)روشهای آمارفضایی(مسافت استاندارد، مرکزثقل، تحلیل نقاط داغ و سرد، رگرسیون OLS و رگرسیون جغرافیایی)، اقدام به تحلیل یافته‌هاشد. نتایج نشان داد ویژگیهای‏جمعیتی، کالبدی، اقتصادی و محیطی به‏ترتیب بیشترین نقش را در تبیین مصرف انرژی دارند. بااینحال تحلیلهای محلی نشان دادکه جهت این متغیرها یکسان نیست و دربرخی موقعیتها اثر مثبت و دربرخی دیگر اثرمعکوس دارند. در ادامه با ترکیب شاخصها درسطح محلات، داستان مصرف انرژی هرمحله تدوین شد. یافته‏های تکمیلی بیانگرآن بودکه اثرگذاری متغیرهامطلق نیست(به استثنای درآمد) و همجواریهای گوناگون متغیرها، اثرات متفاوتی را به همراه داشته است. درعین حال باید به نقش ویژگیهای رفتاری ساکنین در فضا به عنوان یکی از عوامل مطلق در مصرف انرژی اشاره کرد که در تحقیقات پیشین به آن اشاره نشده بود.

کلیدواژه‌ها

مصرف انرژی؛ ویژگیهای کالبدی-فضایی؛ فرم شهر؛ شهر میامی

مراجع