بررسی موج‌های گرم شهر اردبیل و نقش آن در گرمایش شهری

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 11 تیر 1402   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgrd.2023.79213.1203

نویسندگان

رقیه ملکی مرشت¹؛ بهروز سبحانی^{* 2}

¹محقق اردبیلی

²استاد /دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

امواج‌ گرمایی یکی از مخاطرات اقلیمی تأثیرگذار بر جوانب مختلف زندگی بشر است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی موج‌های گرم شهر اردبیل و نقش آن در گرمایش شهری طی سال‌های 2018-2003 بود. بدین منظور داده‌های دمای حداکثر ایستگاه‌ اردبیل، از سازمان هواشناسی اخذ و سپس در محیط نرم افزار متلب با اعمال شاخص فومیاکی بر داده‌های دمای حداکثر، روزهایی را که دمای آن‌ها 2+ انحراف معیار یا بالاتر از میانگینNTD بود و حداقل 2 روز تداوم داشت، به‌عنوان روز توأم با موج گرمایی تعریف شدند. جهت بررسی تأثیرپذیری جزیره حرارتی از وقوع امواج گرمایی در ماه‌های گرم و سرد سال، جزیره حرارتی برای روزهای توأم با موج گرمایی و یک روز عادی بدون موج گرمایی با کمترین دمای حداکثر قبل از وقوع هر موج گرمایی در روز هنگام و شب هنگام مودیس- آکوا محاسبه شد. طبق نتایج، طی دوره مورد مطالعه بیشترین فراوانی سالانه و ماهانه مخاطره‌ موج گرمایی اردبیل، در سال‌های 2010 و 2016 و در ماه‌های مارس، آوریل و ژوئیه بوده است. نتایج همچنین نشان داد که طی دوره مورد مطالعه حداکثر تداوم امواج گرمایی 4 روزه و لذا کوتاه مدت بوده است. براساس یافته‌ها، چه در ماه‌های گرم و چه در ماه‌های سرد در هر دو شرایط وجود و عدم موج گرمایی اغلب در روز جزیره‌ سرمایی و در شب جزیره گرمایی در مرکز اردبیل تشکیل شده است که شدت آن در زمان حاکمیت امواج گرمایی خصوصاً در ماه‌های گرم سال بیشتر از شرایط بدون موج گرمایی بوده است. در شب‌های تابستان، در شرایط حاکمیت موج گرمایی تا 4 درجه سلسیوس نیز افزایش دما در جزیره گرمایی تجربه شده است. در مجموع نتایج نشان داد که میزان تأثیرپذیری جزیره حرارتی از رخداد امواج گرمایی، در ماه‌های گرم بیشتر از ماه‌های سرد بوده است.

کلیدواژه‌ها

اردبیل؛ امواج گرمایی؛ جزیره حرارتی؛ فومیاکی

مراجع