ارزیابی تأثیر تاریخ کاشت و کاربرد کود نیتروژن بر بهره‌وری نیتروژن در کاملینا (Camelina sativa L.)

بوم شناسی کشاورزی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 19 تیر 1402

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/agry.2023.82003.1154

نویسندگان

فرزاد مندنی^{* 1}؛ محسن پاشایی²؛ دانیال کهریزی³

¹دانشگاه رازی

²گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

³گروه بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

این مطالعه به منظور بررسی تأثیر تاریخ کاشت و کود نیتروژن بر کارایی جذب و مصرف نیتروژن گیاه کاملینا در شرایط مزرعه دیم تحت شرایط اقلیمی شهرستان کرمانشاه در سال زراعی 99-1398 انجام شد. آزمایش به صورت کرت‌های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه رازی انجام شد. فاکتور کرت اصلی، تاریخ کاشت (سوم آبان، 18 آبان و 30 آبان ماه) و فاکتور کرت فرعی، سطوح کود نیتروژن (0، 50، 100، 150 کیلوگرم در هکتار) بود. صفات مورد ارزیابی عبارت از درصد پروتئین دانه، عملکرد پروتئین دانه، شاخص برداشت نیتروژن و کارایی جذب، مصرف و بهره‌وری نیتروژن بودند. نتایج نشان داد که تاریخ کاشت و کود نیتروژن بر صفات مورد بررسی تأثیرگذار بودند. در تیمار حداکثر مصرف کود نسبت به شاهد، درصد و عملکرد پروتئین دانه به ترتیب 0/39 و 8/128 درصد افزایش یافتند. بیشترین میزان کارایی جذب (81/0کیلوگرم نیتروژن کل گیاه بر کیلوگرم نیتروژن خاک) و مصرف نیتروژن (4/11 کیلوگرم دانه برکیلوگرم نیتروژن) مربوط به تاریخ کاشت 18 آبان و کمترین آن در تاریخ کاشت 30 آبان مشاهده شد. افزایش میزان مصرف کود نیتروژن باعث کاهش کارایی جذب (8/64 درصد)، مصرف (7/63 درصد) و بهره‌وری (3/51 درصد) نیتروژن در تیمار 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در مقایسه با تیمار عدم مصرف نیتروژن شد. به طورکلی، نتایج این مطالعه نشان داد که بازدهی صفات مورد ارزیابی در تاریخ کاشت دوم بالاتر بود و با افزایش میزان مصرف نیتروژن، بهره‌وری نیتروژن کاملینا به تدریج کاهش یافت.

کلیدواژه‌ها

شاخص برداشت نیتروژن؛ عملکرد پروتئین دانه؛ کارایی جذب نیتروژن؛ کارایی مصرف نیتروژن