تبیین جامعه شناختی تأثیر فرهنگ مصرف گرایی بر رفتار مخرب زیست محیطی (مورد مطالعه: جوانان شهر تهران

علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 22 تیر 1402

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/social.2023.82272.1345

نویسندگان

فریبا حسینی¹؛ منصور حقیقتیان^{* 2}؛ سید علی هاشمیان‌فر³

¹دانشجوی دکترای جامعه شناسی، گروه جامعه شناسی، واحد دهاقان، دانشگاه آزاد اسلامی، دهاقان، ایران.

²دانشیار، گروه جامعه شناسی، واحد دهاقان، دانشگاه آزاد اسلامی، دهاقان، ایران (نویسنده مسئول).

³دانشیار، گروه جامعه شناسی، دانشگاه اصفهان، ایران.

چکیده

در حال حاضر یکی از چالش های اصلی دنیای مدرن شکل‌گیری بحران های زیست محیطی متأثر از رفتارهای انسانی محسوب میشود. فراوانی مسائل زیست محیطی در سالهای اخیر، توجه وحساسیت اندیشمندان حوزه های مختلف به ویژه جامعه شناسان را به این موضوعات برانگیخته است. مطالعه حاضر با هدف تبیین جامعه شناسی تأثیر فرهنگ مصرفگرایی بر رفتار مخرب زیستمحیطی با استفاده از رویکرد کمی و روش پیمایش به انجام رسیده است. جامعۀ آماری پژوهش جوانان 35-18 ساله شهر تهران بوده اند که تعداد 453 نفر از آنها در شش منطقه و برحسب وضعیت توسعهیافتگی این مناطق با استفاده از شیوه نمونهگیری سهمیهای انتخاب و با استفاده از ابزار پرسشنامه موردمطالعه قرار گرفتهاند. تجزیه وتحلیل دادهه ای پژوهش در دو قسمت توصیفی و استنباطی به انجام رسید. یافته های توصیفی نشان دهنده وضعیت نسبتاً مطلوب رفتار زیست محیطی در بین افراد موردمطالعه است. یافته های استنباطی پژوهش بیانگر این است که متغیر مصرف گرایی در مجموع در حد متوسط توان تبیین واریانس متغیر رفتار زیست محیطی را در بین افراد مورد مطالعه دارد و اثر این متغیر بر رفتار مخرب زیست محیطی نیز مستقیم و معنادار است. در خصوص تأثیر ابعاد این متغیر بر رفتار مخرب زیستمحیطی نیز باید گفت اثر ابعاد فردمحوری، لذت و تجملگرایی و تخیلگرایی بر رفتار زیست محیطی مستقیم و معنادار و اثر بعد کثرتگرایی غیرمعنادار است. درنهایت اینکه تفاوت معناداری بین مردان و زنان و همچنین سطح توسعه یافتگی مناطق مختلف به لحاظ میزان اثرگذاری متغیر مصرف گرایی بر رفتار مخرب زیستمحیطی وجود ندارد.

کلیدواژه‌ها

فرهنگ؛ مصرف گرایی؛ رفتارهای زیست محیطی؛ جوانان؛ تهران