تبیین شکاف اجتماعی در اجتماع محلی ـ طایفه‌ای شهرستان مَمَسَنی

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

دوره 21، شماره 2 - شماره پیاپی 43، تیر 1402

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgrd.2023.50633.0

نویسندگان

حمدالله سجاسی قیداری^{* 1}؛ سیّد هادی زرقانی²؛ سید محمدحسین حسینی³؛ وحید صادقی²

¹دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

²دانشگاه فردوسی مشهد

³دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

شکاف اجتماعی، معیار و شاخص تقسیم اعضای جامعه و زیرمجموعه آن به گروه­های مختلف در بازه­های زمانی و فضایی متفاوت است. شکاف اجتماعی در جوامع مختلف می­تواند در اَشکال و انواع متفاوتی پدیدار شود و صورت­بندی خاصی را در بطن یک جامعه ایجاد نماید. در شهرستان ممسنی، به دلیل ساخت ایلی ـ عشیره­ای برخی از تعارضات فعال یا منفعل به صورت تصادفی یا ساختاری شکل گرفته­اند. این تعارضات موجب ایجاد شکاف­های اجتماعی در بخش­های مختلف شهرستان شده­ و پیامدهایی را به همراه داشته است. از این روی، این سوال مطرح است که کلیدی­ترین شکاف­های اجتماعی در شهرستان ممسنی کدامند؟ و گونه­شناسی صورت­بندی شکاف­های اجتماعی در این شهرستان چگونه است؟ پژوهش کنونی که در پیِ تبیین انواع شکاف­های اجتماعی در شهرستان ممسنی است از نظر هدف، دو وجهی یعنی از نوع بنیادی و همچنین کاربردی است؛ با وجود این، وجه غالب آن را می‌توان بنیادی در نظر گرفت. به لحاظ ماهیت و روش­ نیز پژوهش از نوع توصیفی ـ تحلیلی است. گردآوری داده‌ها به صورت کتابخانه­ای، اسنادی و مشاهده‌های میدانی است. همچنین شیوه تجزیه و تحلیل داده­ها به صورت کیفی و از روش تحلیل آماری امتیاز استاندارد بهره­گیری شده است. نتایج پژوهش نشان داد که شکاف­های جنسی، نسلی، قومی، طبقاتی، سنت و مدرنیته، گروه­های ذی­نفوذ و نیروهای اجتماعی بر دو شکاف اصلی (طایفه­ای و جغرافیایی) بار شده­اند و جامعه دوشکافی متراکم را  در شهرستان ممسنی خلق کرده­اند. به­طوری­که، عرصه­های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی از آن متأثر شده­اند.

مراجع