شناسایی کانون شکل‌گیری توده‌های گردوغبار با استفاده از نگرش تنسوری (مورد مطالعاتی: شهرستان سبزوار)

جغرافیا و مخاطرات محیطی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 مرداد 1402

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geoeh.2023.82992.1384

نویسندگان

حسین اعتمادفرد^{* 1}؛ مهدی نجاریان²؛ مصطفی گلمحمدی³

¹گروه مهندسی عمران، دانشکده مهندسی، دانشگاه فردوسی مشهد

²دانشجوی کارشناسی ارشد GIS گروه مهندسی عمران، دانشکده مهندسی، دانشگاه فردوسی مشهد

³دانشجوی کارشناسی ارشد

چکیده

یکی از این پدیده‌های غالب جوّی در مناطق بیابانی و نیمه بیابانی جهان, گردوغبار است. علت اصلی این پدیده وزش بادهای شدیدی است که به دنبال تغییرات سریع فشار هوا و دما در موقع مشخصی از سال در منطقه رخ می‌دهد. ذرات گردوغبار یکی از چالش‌های مهم و اساسی در این مناطق هستند که ابعاد و اندازه‌های مختلفی دارند و در هوا پراکنده می‌شوند و می‌توانند مشکلات زیادی را برای محیط‌زیست و افراد آن مناطق ایجاد کنند. بنابراین بایستی اقدامات لازم جهت مقابله با آن صورت پذیرد که در اولین قدم برای این کار بایستی منشاء و کانون شکل‌گیری این توده‌ها شناسایی شود. این پژوهش به بررسی این موضوع در منطقه مطالعاتی شهر سبزوار پرداخته است. در این مطالعه ابتدا داده‌های سازمان هواشناسی بررسی شده و دو دوره زمانی با گردوغبار بالا در سطح شهر سبزوار انتخاب شده است. دوره‌های زمانی مورد مطالعه شامل ماه ژوئن سال‌های 2008 و ماه مارس سال 2018 است. پس از تعیین دوره‌های زمانی، با استفاده از سامانه GEE تصاویر مربوط به شاخص AOD با ابعاد پیکسل 2 کیلومتر استخراج شده و مورد پردازش قرار گرفته است و سپس هر تصویر به صورت لایه‌های مجزا در تنسور ترسیم شده است. طبق نتایج بدست آمده در این پژوهش، منشاء شکل‌گیری توده‌های گردوغبار در سبزوار، در دشت‌های غربی شهر داورزن، در فاصله‌ی 70 تا 80 کیلومتری از منطقه مورد مطالعه قرار گرفته است که این توده‌ها جابجا شده و به سمت شهر سبزوار امتداد می‌یابد و می‌تواند این شهر را تحت تاثیر ذرات گردوغبار قرار دهد.

کلیدواژه‌ها

عمق اپتیکی آئروسل؛ آئروسل؛ AOD؛ تصاویر ماهواره‌ای

مراجع