ارزیابی سطوح مختلف کود نیتروژن و کمپوست گاوی بر عملکرد و جذب نیترات موسیر (Allium hirtifolium Boiss.) در منطقه فریدونشهر

آب و خاک

مقاله 5، دوره 37، شماره 4 - شماره پیاپی 90، مهر و آبان 1402، صفحه 561-574   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.2023.81652.1266

نویسندگان

زهرا خان محمدی^{* 1}؛ ابوالفضل احمدی²

¹بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اصفهان، ایران

²دانشگاه شهرکرد

چکیده

موسیر ایرانی با نام علمی (Allium hirtifolium Boiss.) گیاهی چندساله است که از رویشگاه‌های طبیعی از جمله مراتع برداشت می‌شود. با توجه به کاربردهای متنوع و رو به افزایش این گیاه در صنایع غذایی و دارویی، کشت زراعی آن در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. به‌علاوه نیاز آبی موسیر کم بوده و در عین حال درآمدزایی خوبی برای کشاورزان به دنبال دارد. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر مقادیر مختلف کودهای نیتروژن و کمپوست گاوی بر عملکرد موسیر و جذب نیتروژن، فسفر، پتاسیم و نیترات در منطقه فریدون‌شهر استان اصفهان انجام شد. به این منظور تیمار کوددهی اوره در چهار سطح (0، 120، 240 و 360 کیلوگرم در هکتار) و تیمار کمپوست گاوی در سه سطح (0، 40 و 60 تن در هکتار) در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی و با دو عامل کود نیتروژنی و کمپوست گاوی به­صورت فاکتوریل اعمال شد. تیمارها به شکل 0-0 (شاهد)، 40-0، 60-0، 0-120، 40-120، 60-120، 0-240، 40-240، 60-240، 360-0، 360-40 و 60-360 در نظر گرفته شدند که با احتساب سه تکرار، در مجموع 36 کرت آزمایشی مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد تر و خشک کورم موسیر در تیمار تلفیقی کاربرد 240 کیلوگرم در هکتار اوره و 40 تن در هکتار کمپوست گاوی به دست آمد. بیشترین جذب نیتروژن در تیمار 360 کیلوگرم در هکتار اوره به همراه 60 تن در هکتار کمپوست گاوی مشاهده شد، اما تفاوت معنی‌داری با تیمار 40-240 نداشت. به طور کلی غلظت نیترات در کورم موسیر کمتر از حد مجاز استاندارد ملی ایران بود. بیشترین غلظت نیترات مربوط به تیمار تلفیقی کاربرد 120 کیلوگرم در هکتار اوره و 60 تن در هکتار کمپوست گاوی بود. با کاربرد 240 کیلوگرم در هکتار کود اوره، غلظت نیترات به‌طور معنی‌داری کاهش و با افزایش مقدار کاربرد اوره به 360 کیلوگرم در هکتار و البته کاربرد هم‌زمان کمپوست گاوی، غلظت نیترات کورم موسیر مجدد افزایش یافت. با توجه به نتایج، تیمار تلفیقی 240 کیلوگرم در هکتار اوره و 40 تن در هکتار کمپوست گاوی به عنوان بهترین تیمار برای حصول بیشترین عملکرد کورم موسیر در منطقه پیشنهاد می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عملکرد؛ کوددهی نیتروژن؛ کمپوست گاوی؛ موسیر؛ نیترات

مراجع

1. Aalipour, H., Nikbakht, A., & Etemadi, N. (2020). Biochemical response and interactions between arbuscular mycorrhizal fungi and plant growth promoting rhizobacteria during establishment and stimulating growth of Arizona cypress (Cupressus arizonica G.) under drought stress. Scientia Horticulturae, 261, 108923. https://doi.org/10.1016/j.scienta.2019.108923
2. Anonymous. (2022). Organization of Agriculture Jahad, Isfahan.
3. Anonymous. a. (2021). Agricultural products -Maximum level for nitrate and test method, INSO 16596. 1^st revision. Iranian National Standardization Organization.
4. Anonymous. b. (2021). Test method for measuring nitrite and nitrate in fruits and vegetables and their products through molecular interferometry. NO, 4106. Iranian National Standardization Organization.
5. Amirkhani, R., Arouiee, H., & Ghasemi pirbalooti, A. (2022). Effect of the Application of chemical, organic and biological fertilizers on yield and biochemical traits of Iranian shallot. Journal of Agroecology, 15(1), 31-49. (In Persian with English abstract). https://doi.org/10.22067/AGRY.2021.69445.1030
6. Arefi, I., Kafi, M., Khazaie, H., & Bannayan Aval, M. (2012). Effect of nitrogen, phosphorus and potassium fertiliaer levels on yield, photosynthetic rate, photosynthetic pigments, chlorophyll content and nitrogen concentration of plant components of Allium altissimum Regal. Journal of Agroecology, 4(3), 207-214. (In Persian with English abstract). https://doi.org/10.22067/JAGV4I3.15309
7. Arefkhani, M., Kheirkhah, M., Ghorbanzadeh Naghab, M., & Babaeian, M. (2016). Effect of initial weight of shallot Bulb and farm manure on reproduction and shallot yield (Allium altissimum Regel.) in Shirvan climate. Journal of Agroecology, 9(3),749-759. (In Persian with English abstract). https://doi.org/10.22067/JAG.V9I3.50987
8. Askari-Khorasgani, O., & Pessarakli M. 2019. Agricultural management and environmental requirements for production of true shallot seeds – a review. Advances in Plants & Agriculture Research, 9(2), 318-322. https://doi.org/10.15406/apar.2019.09.00441
9. Bertola, M., Ferrarini, A., & Visioli, G. (2021). Improvement of soil microbial diversity through sustainable agricultural practices and its evaluation by-omics approaches: A perspective for the environment, food quality and human safety. Microorganisms, 9(7), 1400. https://doi.org/10.3390/microorganisms9071400
10. Davazdahemami, S. (2021). Allium hirtifolium Boiss. Production. Publication No. 59710. Research Institute of Forests and Rangelands. Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO).
11. Ershadi, A., Noori, M., Dashti, F., & Bayat, F. (2010). Effect of different nitrogen fertilizer on yield, pungency and nitrate accumulation in garlic (Allium sativum). Acta Horticultural, 853(15), 135-138. https://doi.org/10.17660/ActaHortic.2010.853.15
12. Farhadi, N., & Alizadeh Salte, S. (2017). The effect of forchlorfenuron on bulblet formation, antioxidant characteristics and phytochemicals compounds on Persian shallot (Allium hirtifolium). Journal of Horticultural Science, 31(3), 565-576. (In Persian with English abstract). https://doi.org/10.22067/JHORTS4.V31I3.56997
13. Fritsch, R.M., & Abbasi, M. (2013). A taxonomic review of Allium subg. Melanocrommyum in Iran. IPK Gatersleben. ISBN 978-3-9813096-3-8
14. Jafari-Mofidabadi, A., & Rezaee, M.B. (2015). Domestication of Persian shallot (Allium hirtifolium) as cultivated crop. Journal of Medicinal Plants and By-products, 4(1), 9-12. (In Persian with English abstract). https://doi.org/10.22092/JMPB.2015.108885
15. Kafi, M., Rezvan Beydokhti, Sh., & Sanjani, S. (2012). Effect of sowing date and plant density on yield and morphophysiological traits of Perssian shallot (Allium altissimum Regel) in Mashhad climate condition. Journal of Horticultural Science, 25(3), 310-319. (In Persian with English abstract). https://doi.org/10.22067/JHORTS4.V1390I0.11338
16. Khanmohammadi, Z., Khoshgoftarmanesh, A.H., & Melali, A.H. (2010). Methods of plant analysis. Academic Jihad Publishing Center, Isfahan Industrial Unit.
17. Kheirkhah, M., Mohammadkhani, F., & Ghorbanzadeh, M. (2017). The effect of different levels of phosphorus fertilizer and different planting density on yield and yield component of Persian shallot (Allium altissimum Regel.). Plant Ecophysiology, 8(27), 174-181. (In Persian with English abstract)
18. Knudsen, D., Peterson, G.A., & Pratt, P.F. (1982). Lithium, sodium, and potassium. PP. 225–246. In: A. L. Page, R.H. Miller, D. R. Keeney (Eds.), Methods of Soil Analysis, Part 2, Chemical Methods, SSSA/ASA, Madison, Wisconsin.
19. Mansor Bahmani, S., Saffari, V.R., & Maghsoudi Moud, A.A. (2014). Effect of the amount and time of partitioning of nitrogen fertilizer on the yield and nitrate content of onion in out-season production in Jiroft. Journal of Horticultural Science, 27(4), 400-410. (In Persian with English abstract). https://doi.org/10.22067/JHORTS4.V0I0.30582
20. Mansouri, H., Banayan Aval, M., Rezvani Moghaddam, P., & Lakzian, A. (2015). Management of nitrogen, irrigation and planting density in Persian shallot (Allium hirtifolium) by using central composite optimizing method. Journal of Agricultural Science and Sustainable Production, 24(4-1), 41-60. (In Persian with English abstract)
21. Olsen, S.R., & Sommers, L.E. (1982). Phosphorus. PP. 403–430. In: Page, A. L., R. H. Miller and D. R. Keeney (Eds.), Methods of Soil Analysis, Part 2: Chemical Methods. Agronomy Monographs, SSSA/ASA, Madison, Wisconsin.
22. Panahandeh, J., Farhadi, N., Motallebi Azar, A., & Alizadeh Salte, S. (2016). Evaluation of Persian shallot (Allium hirtifolium) ecotypes for phytochemical components and antioxidant activity. Journal of Medicinal Plants and By-products, 5(2), 217-226. (In Persian with English abstract). https://doi.org/10.22092/JMPB.2016.109399
23. Pire, R., Ramirez, H., Riera, J., & Gómez de, T.N. (2001). Removal of N, P, K and Ca by an onion crop (Allium cepa L.) in a silty-clay soil, in a semiarid region of Venezuela. Acta Horticulturae, 555, 103-109. https://doi.org/10.17660/ActaHortic.2001.555.12
24. Sharif Rohani, M., Kafi, M., & Nezami, A. (2014). The effect of irrigation regime and sowing depth on yield and yield components of Persian shallot (Allinum altissimum Regel.) in Mashhad climate conditions. Journal of Agroecology, 6(2), 219-228. (In Persian with English abstract). https://doi.org/10.22067/JAG.V6I2.39364
25. Shrestha, J., Shah, K.K., & Timsina, K.P. (2020). Effects of different fertilizers on growth and productivity of rice (Oryza sativa L.): A review. International Journal of Global Science Research, 7(1), 1291-1301. https://doi.org/10.26540/ijgsr.v7.i1.2020.151
26. Siedt, M., Schaffer, A., Smith, K.E., Nabel, M., Rob-Nickoll, M., & van Dongen, J.T. (2021). Comparing straw, compost, and biochar regarding their suitability as agricultural soil amendments to affect soil structure, nutrient leaching, microbial communities, and the fate of pesticides. Science of the Total Environment, 751(1), 141607.
27. Tucker, D.E., Allen, D.J., & Ort, D.R. (2004). Control of nitrate reductase by circadian and diurnal rhythms in tomato. Planta, 219(2), 277-285. https://doi.org/10.1007/s00425-004-1213-x
28. Yang, S., Peng, S., Xu, J., He, Y., & Wang, Y. (2015). Effects of water saving irrigation and controlled release nitrogen fertilizer managements on nitrogen losses from paddy fields. Paddy and Water Environment, 13, 71-80. https://10.1007/s10333-013-0408-9
29. Zhao, R.F., Chen, X.P., Zhang, F.S., Zhang, H., Schroder, J., & Romheld, V. (2006). Fertilization and nitrogen balance in a wheat -maize rotation system in North China. Agronomy Journal, 98, 935-945.