بررسی پیش‌نشانگر ناهنجاری حرارتی در زمین‌لرزه ۱۳۹۶ ازگله کرمانشاه

جغرافیا و مخاطرات محیطی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 مرداد 1402

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geoeh.2023.83439.1397

نویسندگان

مصطفی حیدری¹؛ احمد مزیدی^{* 2}؛ ایمان روستا²

¹دانشگاه یزد، یزد، ایران

²گروه جغرافیا، دانشگاه یزد، یزد، ایران

چکیده

گرم شدن هوا و زمین پیش از رخداد زلزله‌ها، پیش‌نشانگری است که از دوران باستان شناخته شده است. امروزه درستی این افسانه، با عنوان علمی ناهنجاری حرارتی، در زلزله‌های بسیاری به اثبات رسیده است. هدف این پژوهش، بررسی بروز این ناهنجاری در دوره بلندمدت سه ساله پیش از زلزله ۱۳۹۶ ازگله کرمانشاه با روش ساده انحراف از میانگین متحرک است. نتایج نشان داد که در یکی دو هفته پیش از رخداد این زلزله، هم در پارامتر‌های هواشناسی دمای هوا، دمای خاک و رطوبت هوا در ایستگاه همدید تازه‌آباد و هم در پارامتر ماهواره‌ای دمای سطح زمین، ناهنجاری روزانه کم‌سابقه یا بی‌سابقه‌ای رخ داده است. بررسی مکانی ناهنجاری در دمای سطح زمین که ۱۵ روز پیش از زلزله رخ داده بود، روشن ساخت که در آن روز، مرز خشکی دو صفحه عربستان و اوراسیا در غرب ایران، گرم بوده و ناحیه‌ای داغ در مرکز عراق با کشیدگی به سمت رومرکز زلزله پدیدار شده است. دیگر آزمون‌ها نشان داد که این روش ساده کشف ناهنجاری، قادر به شناسایی ناهنجاری حرارتی پیش از زلزله‌های ۱۳۸۲ بم و ۱۳۸۹ محمدآباد ریگان، هر دو در استان کرمان نیز هست. زلزله ازگله، شاخصی برای زلزله‌های منطقه فعال و پرجمعیت زاگرس است. امید این دست پژوهش‌ها، شناخت بهتر پیش‌نشانگر‌های زلزله در هر منطقه با هدف تحقق رویای پیش‌بینی زلزله می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

پیش‌نشانگر؛ ناهنجاری حرارتی؛ زلزله ازگله؛ دمای سطح زمین؛ مودیس

مراجع