بهینه سازی آزمون بیماری زایی قارچ Ascochyta rabiei روی ارقام نخود مقاوم و حساس در شرایط درون شیشه‌ای

پژوهش‌های حبوبات ایران

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 04 شهریور 1402   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ijpr.2023.77619.1039

نویسندگان

فریبا رمضانی خوزستانی¹؛ فاطمه ذاکر تولایی^{* 2}؛ فرهاد شکوهی فر³؛ مجتبی ممرآبادی⁴

¹دانشکده کشاورزی شیروان، دانشگاه بجنورد، بجنورد، ایران

²گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی شیروان، دانشگاه بجنورد، بجنورد، ایران

³گروه پژوهشی بقولات، پژوهشکده علوم گیاهی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

⁴دانشیار گروه گیاهپزشکی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

شناسائی منابع مقاومت به بیماری برق زدگی با انجام آزمایشات به‌گزینی در شرایط آلودگی مصنوعی عامل بیماری یکی از روش های مرسوم در اصلاح نباتات به شمار می رود. فراهم شدن یک روش به‌گزینی قابل اعتماد در شرایط درون شیشه‌ای می تواند علاوه بر سرعت بخشیدن به برنامه های اصلاحی، بسیاری از محدودیت ها را برطرف نماید. بدین منظور ابتدا ماندگاری و احتمال رشد آلودگی های سطحی و درون‌زاد، روی برگ های جداشده از گیاهچه های رشد یافته در شرایط گلخانه پس از ضدعفونی سطحی و کشت در شرایط درون شیشه‌ای بدون بستر کشت مغذی، مورد بررسی قرار گرفت. همچنین شدّت و سرعت بروز علائم بیماری در نتیجه اعمال دو روش مایه زنی روی برگ های جداشده از رقم حساس مورد مقایسه قرار گرفت. به علاوه امکان تمایز ژنوتیپ های مقاوم و حساس در پاسخ به پاتوتیپ بیماریزا بررسی شد. در مرحله پایانی امکان تمایز پاتوتیپ های مختلف قارچ بر اساس قدرت بیماری زایی روی رقم مقاوم، ارزیابی شد. نتایج نشان داد که برگ های جدا شده از گیاه تا پس از گذشت 10 روز در شرایط درون شیشه بدون مواد مغذی و بدون بروز علائم کمبود قابل نگهداری هستند به علاوه روش آماده سازی برگ ها از بروز هرگونه آلودگی سطحی جلوگیری نموده است. آزمون بیماری زایی نشان داد که تلقیح به روش غوطه ورسازی راندمان بالاتری در بروز علائم دارد. در مجموع این نتایج نشان داد روش آزمون بیماری زایی درون شیشه‌ای ابداع شده بخوبی قادر است ارقام مقاوم و حساس را از یکدیگر متمایز نماید

کلیدواژه‌ها

برگ های جداشده؛ ارقام مقاوم؛ بیماری برق زدگی نخود؛ به‌گزینی درون شیشه

مراجع