تأمّلی بر یک بدخوانی در تفسیر لطائف التّفسیر زاهد درواجگی و معرّفی بیتی تازه‌یاب

جستارهای نوین ادبی

دوره 56، شماره 2 - شماره پیاپی 221، شهریور 1402، صفحه 155-160   

نوع مقاله: مقالۀ کوتاه

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jls.2023.80921.1428

نویسنده

اکبر حیدریان^*

دانشجوی دورۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

جستار کوتاه پیشِ رو به بررسی بیتی به کار رفته در لطائف‌التّفسیر زاهد درواجگی می‌پردازد. در این زمینه، جدای از اشکالات نسبتاً درخور توجّه که بر شیوۀ تصحیح و به کارگیری دست‌نویس‌ها وارد است، تنها به یک بیت از این تفسیر پرداخته شده که متضمن نکته‌ای است که از منظر مطالعات نقد متون حائز اهمّیّت بسیاری است و متأسفانه مصحح به دلیل خوانش غلط نسخه‌های در دسترس، آن را در هاله‌ای از ابهام برده است. بر اساس نسخ خطّی موجود از لطائف و نیز منابع جانبی دیگر، چنین برمی‌آید که قسمتی که از لطائف اشتباه خوانده شده، دربرگیرندۀ ابیاتی از محمّد کاتب عبده است که این اشارۀ زاهد درواجگی، می‌تواند یکی از قدیمی‌ترین منابع برای اشعار این کاتب و شاعر باشد.

کلیدواژه‌ها

تصحیح؛ لطائف‌التّفسیر؛ زاهد درواجگی؛ غرة‌الألفاظ و نزهة‌الألحاظ

مراجع

دبیر سیاقی، محمّد. (بی‌تا). پیشاهنگان شعر پارسی. تهران: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی.

زاهد درواجکی. (549 هـ.). لطائف‌التفسیر. نسخۀ کتابخانه ابوریحان تاشکند. شمارۀ ثبت 3601.

---------. (549 هـ.). لطائف‌التفسیر. نسخۀ کتابخانه آستان قدس رضوی. شمارۀ ثبت 26.

---------. (1395). لطائف‌التّفسیر. تصحیح سعیده کمایی‌فر. تهران: میراث مکتوب.

صفری آق‌قلعه، علی. (1388). «غرة‌الالفاظ و نزهة‌الالحاظ اثری از ظهیری سمرقندی و بیتی تازه‌یاب از محمّد عبداه». گزارش میراث. شمارۀ 34. صص 38‑35.

------------. (1395). اشعار فارسی پراکنده در متون. تهران: بنیاد موقوفات افشار و سخن.

فخر مدبّر، محمّدبن منصور. (1346). آداب الحرب و الشجاعة. تصحیح احمد سهیلی خوانساری. تهران: اقبال.

مدبّری، محمود. (1370). شرح احوال و اشعار شاعران بی‌دیوان. تهران: پانویس.

محمّدبن علی‌بن محمّد الکاتب السمرقندی. (بی‌تا). غرة‌الالفاظ و نزهة‌الالحاظ، نسخۀ کتابخانۀ چستر بیتی به شمارۀ 3785.

منصوری، مجید. (1389). «تصحیح بیت محمد کاتب عبده». گزارش میراث. شمارۀ 41. ص 25.

نظامی عروضی. (1381). چهارمقاله. تصحیح علامه محمّد قزوینی. شرح و توضیح رضا انزابی‌نژاد و سعید قره‌بگلو. تهران: جامی.