ارزیابی پیشران‌های حیاتی مؤثر بر گردشگری خلاق با رویکرد ارتقاء مؤلفه‌های رقابت‌پذیری شهری (مطالعه موردی: شهر تبریز)

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقاله 9، دوره 21، شماره 4 - شماره پیاپی 45، دی 1402

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgrd.2023.84035.1318

نویسندگان

شمس اله کاظمی زاد^{* 1}؛ شهریور روستایی²؛ رحیم حیدری²

¹دانشجوی دکترای رشته جغرافیای و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز

²دانشگاه تبریز

چکیده

رقابت شدید بین شهرها به عنوان مقاصد گردشگری، شهرها را ناگزیر به یافتن راهکارهایی جهت متمایز شدن از سایر شهرها و مقاصد کرده است. از این‌رو، خلاقیت عنصری ضروری در توسعه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی شهرهاست که برای افزایش ظرفیت تجاری شهرها ضرورت دارد. امروزه گردشگری در گذر زمان اشکال مختلفی را با توجه به افراد و فرهنگ‌ها می‌پذیرد و نیاز است که در آینده نزدیک همسو با تفکرات نوین ساماندهی گردد. گردشگری خلاق آخرین حلقه از زنجیره تکامل گردشگری است. امکان توسعه گردشگری خلاق در ایران به‌ویژه در کلانشهرهایی مانند تبریز، به دلایلی نظیر برخورداری از جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی، هنری، طبیعی و مذهبی وجود دارد. آمارها نشان می‌دهد میزان ورود گردشگر بین‌المللی و کیفیت صنعت گردشگری ایران و به تبع آن شهر تبریز متناسب با جاذبه‌های گردشگری آن نیست؛ بنابراین توجه به مقوله گردشگری به عنوان یکی از سیاست‌های اصلی توسعه شهری تبریز الزامی است. به‌کارگیری ابعاد گردشگری خلاق در تمامی حوزه‌های شهری می‌تواند اهرم بسیار خوبی برای ارتقاء رقابت‌پذیری شهری این شهر در ابعاد منطقه‌ای، ملی و حتی جهانی باشد. مقاله حاضر از لحاظ هدف کاربردی - توسعه‌ای و از نظر روش تحقیق نیز توصیفی - تحلیلی است. مهمترین هدف این مقاله مطالعه، شناخت دقیق و بررسی علمی مؤلفه‌ها و شاخص‌های گردشگری خلاق با توجه به شرایط شهر تبریز و ارزیابی تأثیر این مؤلفه‌ها و شاخص‌ها در وضعیت رقابت‌پذیری شهری این شهر است. ابزار و روش‌های نیل به این هدف نیز استفاده از ابزار پرسشنامه و مصاحبه با متخصصین و کارشناسان امر گردشگری شهر تبریز است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد از بین 44 شاخص شناسایی شده با استفاده از روش تحلیل ساختاری 13 عامل به عنوان پیشران حیاتی انتخاب شدند که در این میان شاخص برگزاری مشارکت اجتماعی با مجموع امتیاز تأثیرگذاری 1410 به‌عنوان مؤثرترین شاخص و رویدادهای بینش راهبردی با امتیاز 710 به‌عنوان سیزدهمین پیشران انتخاب‌شده‌اند.

کلیدواژه‌ها

گردشگری خلاق؛ رقابت‌پذیری شهری؛ پیشران حیاتی؛ شهر تبریز

مراجع