نظریه زمینه‌ای پیرامون اقدام به تکرار قاچاق مواد مخدر (موردمطالعه: زندانیان زندان مرکزی کرمان زمستان 1400)

علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

دوره 20، شماره 2 - شماره پیاپی 44، تیر 1402، صفحه 70-25   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/social.2023.83122.1369

نویسندگان

بتول صیفوری^{* 1}؛ احمد دهقانی قناتغستانی²

¹استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

²دانش‌آموخته دکترای سیاست‌گذاری عمومی

چکیده

هدف این مطالعه دسترسی به نظریه‌ی زمینه‌ای پیرامون تکرار قاچاق مواد مخدر بر اساس عمیق‌ترین درک ممکن کنشگران از این پدیده‌ی اجتماعی است. در مطالعه حاضر ابعاد مختلف تکرار جرم در پارادایم تفسیری با استفاده از رویکرد کیفی و با روش نظریه‌ی زمینه‌ای حاصل شد. در نظر گرفتن زندانیانی که قبلاً به جرم قاچاق مواد مخدر محکوم‌شده‌اند اما باز جرم خود را تکرار کرده و دستگیرشده‌اند؛ به‌عنوان جمعیت هدف این تحقیق می‌باشند که شامل 34 نفر از زنان و مردان زندانی در زندان مرکزی شهر کرمان است و با روش هدفمند انتخاب شدند. یافته‌های حاصل شامل 120 کد اولیه، 15 طبقۀ میانی و چهار طبقۀ اصلی است که می‌توان بر اساس آن‌ها به تفسیر تکرار جرم زندانیان کرمان پرداخت؛ عبارت‌اند از: 1) تکرار جرم به‌مثابه یک کنش عقلانی؛ 2) تکرار جرم به‌مثابه یک کنش اجتماعی؛ 3) تکرار جرم به‌مثابه یک کمال‌گرایانه و 4) تکرار جرم به‌مثابه یک کنش اجتناب‌ناپذیر. مقوله‌ی مرکزی این پژوهش «تکرار جرم به‌مثابه بن‌بستی برای جبران زندگی ازدست‌رفته» می‌باشد که با شرایط علّیِ ویژگی‌های فردی، الگوی رفتاری مجرمانه، طبقه ‌اجتماعی و سرگشتگی زنان، در شرایط زمینه‌ای الگوی رفتاری تحقیرآمیز و بی‌اعتمادی، مشکلات اقتصادی، عدم وجود فرصت کاهش جرم در جامعه و الگوی رفتاری انگ زنی با مداخله باورهای کمال‌گرایانه، روابط زناشویی و شالوده شکنی دینی و استراتژی‌های الگوی رفتاری عدالت محور، زیرساخت‌های حمایتی شکل‌گرفته و منجر به پیامدهای تشدید بحران هویت و طرد اجتماعی و بدبینی شده است.

کلیدواژه‌ها

نظریه زمینه‌ای؛ تکرار جرم؛ قاچاق مواد مخدر؛ جبران زندگی ازدست‌رفته

مراجع