برآورد خطر سیلاب رودخانه دینور با استفاده از روش استاندارد استرالیا

جغرافیا و مخاطرات محیطی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 06 مهر 1402

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geoeh.2023.83238.1390

نویسندگان

رویا پناهی^{* 1}؛ محمد مهدی حسین زاده²

¹دکتری ژئومورفولوژی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

²Associate Professor, Faculty of Earth Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran

چکیده

سیل یکی از بزرگترین تهدیدها برای امنیت اجتماعی و توسعه پایدار جامعه است. سیل ها می توانند ویرانی های گسترده ای ایجاد کنند که منجر به تلفات جانی و خسارات به اموال شخصی و زیرساخت های حیاتی و بهداشت عمومی شود. هدف این پژوهش پهنه بندی و برآورد خطر سیلاب رودخانه دینور با استفاده از روش استاندارد استرالیا است. در مطالعه حاضر از مدل هیدرودینامیکی یک بعدی HEC-RAS ورژن (6.1) استفاده شده‌است. و از طریق الحاقی HEC–GEORAS در محیط GIS پردازش داده‌های ژئومتری انجام‌ شد. جهت برآورد دبی پیک لحظه‌ایی با استفاده از نرم‌افزار Hyfranدبی پیک لحظه‌ایی محاسبه و پهنه سیلاب با دوره بازگشت‌های مختلف شبیه سازی شده است. سپس در این مرحله پس از مدلسازی و استخراج پارامترهای جریان( سرعت و عمق)، با استفاده از روش استاندارد کشور استرالیا که حاصلضرب دو پارامتر عمق و سرعت جریان( (D*Vناحیه بندی خطر سیلاب انجام گرفت. با توجه به مورفولوژی رودخانه، به سه بازه تقسیم بندی شد نتایج حاصل از مدل نشان می‌دهد که در بازه اول پهنه سیلاب گسترش چندانی نداشته است اما در بازه‌های دوم وسوم سیلاب در دوره بازگشت‌های 25 و 50 و 100 سال بسیاری از مراکز روستایی و زمین‌های زراعی را در برگرفته‌است و غالب منطقه در پهنه خطر H3 و H4 قرار دارد که ضرورت دارد مدیریت سیل و استراتژی کاهش خطر در اولویت‌ برنامه‌ریزی‌ها قرارگیرد.

کلیدواژه‌ها

پهنه بندی؛ سیلاب؛ حد بستر؛ رودخانه دینور

مراجع