تأثیر مورچه‌‌ها روی کنترل بیولوژیک کرم گلوگاه انار با استفاده از زنبورهای تریکوگراما در باغ‌‌های انار

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 1، دوره 38، شماره 1 - شماره پیاپی 63، فروردین 1403، صفحه 1-9   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.2023.82486.1147

نویسندگان

نسرین شیبانی فهندری؛ حسین صادقی نامقی^* ؛ غلامحسین مروج

گروه گیاه‌پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

کارایی رهاسازی زنبورهای تریکوگراما تحت تأثیر عوامل مختلف از جمله شرایط محیطی و فعالیت شکارگران قرار می‌گیرد. تاکنون در ایران تحقیقی بر روی نوع شکارگرها و میزان تأثیر آنها بر تلفات تخم‌های روی تریکوکارت‌ها در مرحله رهاسازی زنبور تریکوگراما برای کنترل بیولوژیک کرم گلوگاه انار انجام نشده است. در سال 1399 در یک باغ انار به وسعت دو هکتار واقع در روستای حوض سرخ از توابع بخش مرکزی شهرستان تربت حیدریه آزمایشی بصورت فاکتوریل دو عاملی، هر عامل در دو سطح در پایه طرح کاملا تصادفی با پنج تکرار انجام شد. طی شش نوبت رهاسازی زنبور تریکوگراما در باغ مورد مطالعه، نمونه‌های بندپایان شکارگر فعال روی تریکوکارت‌ها جمع‌آوری و شناسایی شدند. برای ایجاد تیمارهای دسترسی و یا عدم دسترسی مورچه‌ها به تریکوکارت‌ها، سیم‌های مورد استفاده جهت آویزان کردن کارت‌ها از درخت انار به گریس آغشته می‌شدند (عدم دسترسی) و یا به گریس آغشته نمی‌شدند (دسترسی آزاد). هر دو نوع تریکوکارت (با دسترسی و عدم دسترسی مورچه‌ها) در دو ارتفاع 80 و 150 سانتی‌متر از سطح زمین از درختان انار آویزان می‌شدند. تعداد تخم باقی‌مانده روی تریکوکارت‌ها 24 و 48 ساعت پس از نصب تریکوکارت‌ها شمارش می‌شد. در میان شکارگرهای شناسایی شده‌ی فعال روی تریکوکارت‌ها، تنوع گونه‌ای و فراوانی مورچه‌ها بطور قابل ملاحظه‌ای چشمگیرتر از سایر شکارگرها بود. میزان تلفات زنبور تریکوگراما در تریکوکارت‌های آغشته به گریس به‌شکل معنی‌داری کمتر از تریکوکارت‌های بدون گریس بود. بعلاوه، ارتفاع نصب تریکوکارت‌ها نیز بر تلفات تخم‌ها روی تریکوکارت‌ها تأثیرگذار بود. بطوری‌که در ارتفاع بالا در هر دو تیمار آغشته به گریس و بدون گریس در زمان‌های مختلف، میزان تلفات زنبورهای تریکوگراما کمتر بود. میزان تلفات زنبورهای تریکوگراما با گذشت زمان از تاریخ نصب تریکوکارت‌ها افزایش یافت. باتوجه به نتایج این تحقیق، برای حفظ تریکوکارت‌ها از حمله شکارگرها بخصوص مورچه‌ها و تقلیل خسارت ناشی از آن‌ها، لازم است رهاسازی زنبور تریکوگراما بنحوی برنامه‌ریـزی گـردد کـه حداکثر خروج زنبورها در بازه زمانی کمتر از 24 ساعت اولیه پس از نصب تریکوکارت‌ها اتفاق افتد و تریکوکارت‌ها با استفاده از سیم‌های فلزی آغشته به گریس و ترجیحا در ارتفاع بالاتر (150 سانتی‌متر بالای سطح زمین) نصب شوند.

کلیدواژه‌ها

تریکوکارت؛ شکارگر؛ کنترل بیولوژیک؛ کرم گلوگاه انار؛ مورچه

مراجع

1. Al Rouechdi, K., & Voegele, J. (1981). Prédation des trichogrammes par les chrysopides. Agronomie, 1(3), 187-190.
2. Bento, A. (1999). Contribuica˜o para o estabelecimento de um programa de protecca˜o integrada contra a trac¸a da oliveira, Prays oleae (Bern.) em Tra´s-os-Montes. Dissert. Dout. Eng. Agric. UTAD, Vila Real, p. 277.
3. Bento, A., Torres, L., & Lopes, J. (1998). Resultados da utilizaca˜o de Trichogramma cacoeciae Contra a gerac¸a˜o carpo´faga de Prays oleae (Bern.) em Tra´s-os-Montes. Revista Cieˆncias Agra´rias, 21, 207-211.
4. Cônsoli, F.L., & Parra, J.R.P. (1995). Effects of constant and alternating temperatures on Trichogramma galloi Zucchi (Hym., Trichogrammatidae) biology. I. Development and thermal requirements. Journal of Applied Entomology, 119(1‐5), 415-418.
5. Fotouhi, K., Goldansaz, S.H., Amir-Maafi, M., Hosseininaveh,V., & Masoudi-Nejad, A. (2021). Population growth model of the carob moth, Ectomyelois ceratoniae (Lepidoptera: Pyralidae) under field conditions. Journal of Entomological Society of Iran, 41(1), 1-10.
6. Geetha, N., & Balakrishnan, R. (2011). Temporal and spatial dispersal of laboratory-reared Trichogramma chilonis Ishii in open field. Journal of Entomology, 8(2), 164-173. https://doi.org/10.3923/je.2011.164.173
7. Gomez, L.A.L., Lastra, L.A.B., Gutierrez, Y., & De Pulido, C.L. (1998). Survey of ants detrimental to Trichogramma establishment for sugarcane borer control in the Cauca Valley, Colombia. Mitteilungen Biologischen Bundesanst Land-Forstwirtschaft, 356, 35-38.
8. Kashkuli, , & Eghtedar, A. (1975). The study of pomegranate worm in Fars region. Applied Entomology and Phytopathology, 41, 21-32.
9. Kergunteuil, A., Basso, C., & Pintureau, B. (2013). Impact of two ant species on egg parasitoids released as part of a biological control program. Journal of Insect Science, 13(1), 106. https://doi.org/1673/031.013.10601
10. Knutson, A. (1998). The Trichogramma manual. Bulletin/Texas Agricultural Extension Service; no. 6071.
11. Mehrnejad, M.R. (1992). An investigation on the carob moth, Apomyelois ceratoniae (Zell.), new pest of pistachio nuts in Kerman province. Master of Science thesis, Tehran University, Iran.
12. Mirkarimi, A. (2000). Biological control of carob moth with mass release of Trichogramma embryophagum Hartig for Pomegranate worm control, the Ectomyelis (Spectrobates) ceratoniae Iranian Journal of Agricultural Science, 31, 103-110.
13. Pereira, J.A., Bento, A., Cabanas, J.E., Torres, L.M., Herz, A., & Hassan, S.A. (2004). Ants as predators of the egg parasitoid Trichogramma cacoeciae (Hymenoptera: Trichogrammatidae) applied for biological control of the olive moth, Prays oleae (Lepidoptera: Plutellidae) in Portugal. Biocontrol Science and Technology, 14(7), 653-664. https://doi.org/1080/09583150410001682386
14. Rahmani, , Reisolsadat, M., & Kelarestani, K. (1993). Evaluation of no-chemical control results in reduction of the population of pomegranate fruit moth. Proceeding of “the 11^th Iranian Plant Protection Congress”. Guilan University. Rasht. P. 192.
15. Salehnia, N. (2010). A survey on live releasing method of Trichogramma wasp in biological struggle with crob moth with respect to decreasing loss and increasing wasp performance and enhancing work efficiency. In Proceeding of National symposium on Pomegranate, Ferdows, 11 and 12 October 2010, 448-494.
16. Shakeri, M. (1992). First record of Spectrobates ceratoniae attack to fig in Iran. Journal of Plant Pests and Diseases, 60(1&2), 93.
17. Shakeri, M. (2003). Pomegranate Pests and Diseases. Tasbih publication, Yazd, 126 pp. (In Persian)
18. Shakeri, M. (2004). A review on investigations on pomegranate neck worm in Iran, pp. 18– In: A proceeding on evaluation of finding and current problems associated with Spectrobates ceratoniae management in pomegranate. Ministry of Jihad-e-Agricultrue, Organization of Research and Education, Yazd Agriculture and Natural Resources Research Center, Iran.
19. Sharifi, S. (1960). Crob moth. Bulletin of Gihad-e-Daneshgahi, Fars province. No. 25, p.16.
20. Shojaei, M., Esmaeili, M., & Najafi, M. (1987). The preliminary studies on pomegranate fruit moth and its integrated control. Proceeding of the 1st study of pomegranate problems in Iran Seminar. Agricultural Faculty of Tehran University, Karaj, P: 149-153. (In Persian)
21. Suh, C.P.-C., Orr, D.B., & Van Duyn, V. (2000). Trichogramma releases in North Carolina cotton: why release fail to suppress Heliothine pests. Journal of Economic Entomology, 93(4), 1137-1145. https://doi.org/1603/0022-0493-93.4.1137
22. Tabone, E., Bardon, C., Desneux, N., & Wajnberg, E. (2010). Parasitism of different Trichogramma species and strains on Plutella xylostella on greenhouse cauliflower. Journal of Pest Science, 83(3), 251-256. https://doi.org/10.1007/s10340-010-0292-7
23. Venkatesan, T., & Jalali, S.K. (2013). Trichogrammatids: adaptation to stresses. In Biological Control of Insect Pests Using Egg Parasitoids (pp. 105-125). Springer, New Delhi.
24. Yusefi, M., & Salehi, L. (2002). Investigation on the efficiency of two species of Trichoramma wasps, Tricogramma embryophagum and brassicae in controlling the carob moth. The proceeding of 16^th Iranian Plant Protection Congress. Tabriz University, September 2002. Pp. 43-44.