ارزیابی تاثیر مورچه ها بر تلفات زنبورهای تریکوگراما در مرحله رهاسازی در باغ انار در شهرستان تربت حیدریه

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 08 مهر 1402   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.2023.82486.1147

نویسندگان

حسین صادقی نامقی^{* 1}؛ نسرین شیبانی فهندری²؛ غلامحسین مروج²

¹ددانشگاه فردوسی مشهد

²دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

کارایی رهاسازی زنبورهای تریکوگراما تحت تاثیر عوامل مختلف از جمله شرایط محیطی و فعالیت شکارگران قرار می گیرد. تاکنون در ایران تحقیقی بر روی نوع شکارگر ها و میزان تاثیر آنها بر تلفات تخم های روی تریکوکارت ها در مرحله رهاسازی زنبور تریکوگراما برای کنترل بیولوژیک کرم گلوگاه انار انجام نشده است. بدین منظور پژوهشی در سال 1399 در یک باغ انار به وسعت دو هکتار واقع در روستای حوض سرخ از توابع بخش مرکزی شهرستان تربت حیدریه آزمایشی بصورت فاکتوریل دو فاکتوری ، هرفاکتور در دو سطح در قالب کاملا تصادفی با 5 تکرار انجام شد. طی شش نوبت رها سازی زنبور تریکوگراما در باغ مورد مطالعه، نمونه های بندپایان شکارگر فعال روی تریکوکارت ها جمع آوری و شناسایی شدند. برای ایجاد تیمارهای دسترسی و یا عدم دسترسی مورچه‌ها به تریکوکارت ها، سیم های مورد استفاده جهت آویزان کردن کارت ها از درخت انار به گریس آغشته شده (عدم دسترسی) و یا به گریس آغشته نمی شدند (دسترسی آزاد). این دو نوع تریکوکارت در دو ارتفاع 80 و 150 سانتی متر از سطح زمین از درختان انار آویزان می شدند. تعداد تخم باقی مانده روی تریکوکارت ها در فواصل زمانی 24، 48 و 72 ساعت پس از نصب تریکوکارت ها شمارش می شد. در میان شکارگر های شناسایی شده ی فعال روی تریکوکارتها، تنوع گونه ای و فراوانی مورچه ها بطور قابل ملاحظه ای چشمگیر تر از سایر شکارگر ها بود. میزان تلفات زنبور تریکوگراما در تریکوکارت‌های آغشته به گریس به‌شکل معنی‌داری کمتر از تریکوکارت های بدون گریس بود. بعلاوه، ارتفاع نصب تریکوکارت‌ها نیز تاثیر معنی‌داری در میزان تلفات زنبورهای تریکوگراما نشان داد. بطوری که در ارتفاع بالا در هر دو تیمار آغشته به گریس و بدون گریس در زمان های مختلف، میزان تلفات زنبورهای تریکوگراما کمتر بود. میزان تلفات زنبور های تریکوگراما با گذشت زمان از تاریخ نصب تریکوکارت‌ها افزایش یافت. باتوجه به نتایج این تحقیق، برای حفظ تریکوکارتها از حمله شکارگر ها بخصوص مورچه ها و تقلیل خسارت ناشی از آن ها، لازم است رهاسازی زنبور تریکوگراما بنحوی برنامه ریـزی گـردد کـه حداکثر خروج زنبورها در بازه زمانی کمتر از 24 ساعت اولیه پس از نصب تریکوکارت ها اتفاق افتد و تریکوکارت ها با استفاده از سیم های فلزی آغشته به گریس و ترجیحا در ارتفاع بالاتر(150 سانتیمتر بالای سطح زمین) نصب شوند.

کلیدواژه‌ها

تریکوکارت؛ شکارگر؛ کنترل بیولوژیک؛ کرم گلوگاه انار؛ مورچه

مراجع