بررسی غلظت های زیر بازدارندگی برخی اسانس های گیاهی بر فاکتورهای پرآزاری بیمارگرPseudomonas syringae pv. syringae

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 08 مهر 1402   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.2023.81813.1141

نویسندگان

سحر قربانپور یدکی¹؛ ساره بقائی راوری^{* 2}؛ محمد مقدم³؛ پژمان خدایگان⁴

¹فارغ التحصیل کارشناسی ارشد گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

²گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

³گروه باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

⁴گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولیعصر رفسنجان، رفسنجان، ایران

چکیده

از بیماری‌های مهم باکتریایی درختان میوه، شانکرباکتریایی درختان هسته‌دار با عامل Pseudomonas syringae pv. syringae (Pss) می‌باشد. در این پژوهش، خصوصیات ضدباکتریایی شش اسانس گیاهی علیه باکتری Pss براساس آزمون نشت در دیسک، تعیین حداقل غلظت بازدارنده و حداقل غلظت کشنده ارزیابی و گروه-بندی شد. تأثیر غلظت زیربازدارندگی اسانس‌های منتخب بر برخی عوامل پر آزاری بیمارگر و نیز اثرگذاری اسانس‌های منتخب بر کاهش بیماری‌زایی باکتری روی میوه نارس گیلاس بررسی و ترکیبات اسانس‌ها مشخص گردید. براساس نتایج، اسانس مرزه خوزستانی و آویشن خراسانی اثر بازدارندگی قابل‌توجهی با حداقل غلظت بازدارندگی و کشندگی 16/1 و 32/2 گرم بر لیتر بر باکتری Pss، در مقایسه با سایر اسانس‌ها و آنتی‍بیوتیک استرپتومایسین نشان دادند. اسانس‌های منتخب در غلظت زیر بازدارندگی از رشد بیمارگر جلوگیری نکردند. قابلیت تحرک توده‌ای سلول‌های تحت تیمار اسانس‌ها‌ نسبت به شاهد 25 تا 55 درصد و قابلیت تحرک شناوری 42/18 تا 71/ 35 درصد کاهش یافت. آویشن خراسانی و مرزه خوزستانی با درصد بازدارندگی به‌ترتیب 75 و 70 درصد قوی‌ترین اثر مهارکنندگی را بر میزان تشکیل بیوفیلم نشان دادند. همچنین، در آزمون تولید توکسین، دو اسانس آویشن ‌خراسانی و مرزه‌ خوزستانی درکاهش تولید سیرینگومایسین و افزایش رشد قارچ Geotrichum candidum به‌ترتیب به میزان 76/1 و 5/1 برابر در مقایسه با شاهد (عدم تیمار با اسانس) مؤثر بودند. تیمار اسانس‌ها در مقادیر حداقل غلظت بازدارنده سبب کاهش علائم بیماری شد. بر اساس آنالیز اسانس‌ها به‌ترتیب تیمول در اسانس آویشن خراسانی، کارواکرول در اسانس مرزه خوزستانی، پیپریتون در اسانس پونه کوهی و پولگون در اسانس کاکوتی به‌عنوان ترکیبات عمده تعیین شد. به‍طورکلی، نتایج این تحقیق نشان داد مواد مؤثره اصلی دو اسانس آویشن خراسانی و مرزه خوزستانی در کاهش فعالیت بیمارگر شانکر باکتریایی هسته‌داران موثر هستند که می‌توانند به‌عنوان ساختار شیمیایی الگو در جهت سنتز مواد ضدمیکروبی مد نظر قرار گیرند.

کلیدواژه‌ها

شانکر هسته‌داران؛ غلظت زیر-بازدارندگی؛ کاهش بیماریزایی؛ کنترل؛ مواد فرار گیاهی

مراجع