بررسی قارچ‌های عامل و همراه بیماری لکه‌برگی گیاه گل نرگس در استان خراسان جنوبی

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 1، دوره 37، شماره 3 - شماره پیاپی 61، مهر 1402، صفحه 229-236   

نوع مقاله: مقاله کوتاه پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.2023.76784.1094

نویسندگان

سعیده متولی حبیبی¹؛ مهدی جهانی^{* 2}؛ هادی محمودی³؛ محمدرضا میرزایی⁴

¹گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی ، دانشگاه بیرجند، ایران

²گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، ایران

³بخش تحقبقات گیاه پزشکی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان جنوبی-بیرجند-ایران

⁴بخش تحقیقات گیاه پژشکی مرکز نحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان جنوبی

چکیده

گل نرگس گیاهی چند­ساله و زینتی از تیره آماریلیداسه است که استفاده آن به صورت گل بریده، گیاه باغچه‌ای و گلدانی در کشور رایج می‌باشد. بیماری‌های قارچی یکی از عوامل خسارت­زای این گیاه زینتی در نقاط مختلف جهان محسوب می‌شوند. این مطالعه به منظور شناسایی قارچ‌های عامل و همراه بیماری لکه برگی گل نرگس در استان خراسان جنوبی طی سال‌های زراعی 1398-1397 انجام گرفت. نمونه‌های دارای علایم بیماری از دو منطقه در استان (شهرستان‌های خوسف و طبس) جمع‌آوری، عوامل قارچی جداسازی و بر اساس خصوصیات ریخت‌شناسی شناسایی انجام شد. جهت تایید مولکولی گونه، تکثیر بخشی از ژن rDNA با آغازگر  ITS4و ITS5 انجام شد. بر اساس خصوصیات ریخت‌شناسی عامل اصلی بیماری لکه برگی در استان خراسان جنوبی گونه ‌ Phoma narcissi شناسایی و بیماری‌زایی آن اثبات شد. بلاست توالی ناحیه تکثیر شده نشان ‌داد ‌که ‌توالی ‌مربوط ‌به‌ جدایه ‌ Phoma narcissi در این ‌مطالعه ‌با جدایه‌های (heterotypic synonym: Phoma narcissi) Didymella curtisii ، Phoma narcissi و Phoma sp. در بانک ژن به‌ترتیب 100، 100 و 99 درصد شباهت دارد. در این بررسی آرایه‌های قارچی از جنس­های Fusarium، Cladosporium نیز به عنوان عوامل همراه این بیمارگر شناسایی و گزارش می‌شود. از آنجایی که شناسایی عامل بیماری در انتخاب روش‌های موثر و کارآمد در مدیریت بیماری موثر است، نتایج این بررسی می‌تواند به اتخاذ روش‌های موثر در مدیریت بیماری کمک نماید. 

کلیدواژه‌ها

قارچ بیمارگر؛ گل نرگس؛ Phoma narcissi

مراجع

1. Agricultural jihad of southern Khorasan. (2019). Agricultural information of crops in southern Khorasan province. Information website: https://www. https://kj-agrijahad.ir
2. Alhussaini, M., Moslem, M., Alghonaim, M., Al-Ghanayem, A., & Hefny, H. (2015). Biodiversity and distribution of airborne Cladosporium species in Riyadh city. Journal of American Science, 11(7), 145-154.
3. Aveskamp, M.M., Gerard, J.M., Verkley, J., Mónica, A., & Murace, A. (2009). DNA phylogeny reveals polyphyly of Phoma section Peyronellaea and multiple taxonomic novelties, Mycologia, 101(3), 363-382. https://doi.org/10.3852/08-199
4. Borema, G.H. (1993). Contribution towards a monograph of phoma coelomycetes. Persoonia, 15, 197-221.
5. Hanks, G.R., & Chastagner, G.A. (2018). Diseases of Daffodil (Narcissus). In: McGovern R, Elmer W. (eds) Handbook of Florists' Crops Diseases. Handbook of Plant Disease Management. Springer, Cham.
6. Hrynkiewicz, K., Deka, P., Ruszkiewicz-Michalska, M., Thiem, D., & Szmidt-Jaworska, A. (2016). Interactive physiological potential of Peyronellaea curtisii (=Phoma narcissi) strains for enzymatic attack and defense capabilities against phytoalexins. Eurpean Journal of Plant Pathology, 145, 89–102 https://doi.org/10.1007/s10658-015-0817-2
7. Mohammadi, H., Minasian, V., & Moosavi-jorf, S.A. (2004). Occurrence of Narcissus leaf spot in Iran. Proceeding of the 16^th Iranian Plant Protection Congress, Iran, pp: 460.
8. Taylor, A., Armitage, A.D., Handy, C., Jackson, A.C., Hulin, M.T., Harrison, R.J., & Clarkson, J.P. (2019). Basal rot of Narcissus: understanding pathogenicity in Fusarium oxysporum sp. narcissi. Frontiers in Microbiology,10, 2905. https://doi.org/10.3389/fmicb.2019.02905