دانشگاه ایرانی؛ از مهجوریت مفهوم تربیت تا ناکارآمدی درتحقق انتظارات فردی و اجتماعی

پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 اسفند 1401

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/fedu.2023.78680.1199

نویسنده

محمد امینی^*

دانشیار دانشگاه کاشان

چکیده

نقش و جایگاه نهاد دانشگاه در عرصه هایگوناگون مورد توجه و تأکید همه صاحبنظران مربوطه بوده و شواهد تجربی و پژوهشی فراوان نیز این واقعیت را تأئید می‌کنند. با این همه به نظر می رسد که این نهاد مهّم در ایران با مشکلات فراوانی مواجه است. آنچه که در این مقاله به عنوان یکی از اصلی ترین عوامل معرفتی یا فکری مشکلات موجود آموزش عالی ایران مورد تبیین و مفهوم پردازی قرار گرفته غفلت از ماهیت، مفهوم و مضمون محوری فرآیند تربیت انسان در دانشگاه ایرانی و تقلیل آن به روندی ایدئولوژیک و دولت محور بوده است که در نتیجه آن نیازها و علایق دانشجویان و نیز انتظارات اجتماعی از دانشگاه (در سطوح محلی، منطقه‌ای و ملی) مورد غفلت قرار گرفته است. این مقاله در حکم تلاشی آغازین برای توجه دادن سیاستگذاران و برنامه ریزان آموزش عالی کشور به فهم عمیق‌تر فرآیندهای آموزشی و تربیتی و فراهم کردن زمینه‌ها، الزامات و اقتضائات گوناگون آن در محیط‌های دانگاهی است. یافته‌های حاصل از این مطالعه توصیفی و تحلیلی نشان داد که تربیت در مراکز دانشگاهی کشور به دلایل مختلف به ویژه اتخاذ سیاست-های کمیّت‌محور و غفلت از ابعاد کیفی آموزش به روندی کم‌تأثیر بر روی دانشجویان تبدیل شده و در عمل نتوانسته است در معنا و مفهوم اصلی خود که ناظر بر رشد و کمال همه‌جانبه، فهم و پذیرش آزادانه، آگاهانه و نقادانه مفاهیم و ارزش‌ها و بکارگیری آنها در سلوک فردی و اجتماعی دانشجویان است، تجلی و عینیت یافته و در نتیجه از تحقق انتظارت فردی و اجتماعی خود قاصر است.

کلیدواژه‌ها

دانشگاه ایرانی؛ تربیت؛ دانشجویان؛ سیاستگذاری آموزش عالی؛ یادگیری

مراجع