تأثیر خصوصی‌سازی مدارس بر منش اجتماعی دانش‌آموزان

علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

مقاله 8، دوره 21، شماره 1 - شماره پیاپی 47، فروردین 1403، صفحه 245-275   

نوع مقاله: پژوهشی- کاربردی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/social.2023.84748.1429

نویسندگان

صفیه رکنی¹؛ مسعود ایمانیان^{* 2}؛ حامد بخشی³

¹دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی اقتصاد و توسعه، واحد قوچان، دانشگاه آزاد اسلامی، قوچان، ایران

²استادیار علوم اجتماعی، واحد قوچان، دانشگاه آزاد اسلامی، قوچان، ایران

³عضو هیئت علمی جهاد دانشگاهی دانشگاه فردوسی مشهد، دانشیار علوم اجتماعی، واحد قوچان، دانشگاه آزاد اسلامی، قوچان، ایران

چکیده

تحقیق حاضر با هدف تعیین تأثیر خصوصی‌سازی مدارس بر منش اجتماعی دانش‌آموزان مدارس دولتی و خصوصی شهر مشهد انجام گرفته است. این پژوهش به روش میدانی انجام شده و داده‌های آن با بخشی از پرسش‌نامه‎ استاندارد «توانمندی‌های سرشت و منش» رابرت کلونینجر جمع‌آوری شده که مربوط به اندازه‌گیری بعد همکاری وخودراهبری از ابعاد سه‌گانه منش است. جامعة آماری شامل دانش‌آموزان مقطع متوسطه دوره دوم آموزش و پرورش شهر مشهد است. نمونه‌های پژوهش از میان دانش‌آموزان مدارس دولتی و غیردولتی به‌صورت تصادفی احتمالی انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS نسخة 21 انجام شد. براساس داده‌ها، متوسط منش اجتماعی بین دانش‌آموزان برابر با 89/18±30/156 محاسبه شد. با بررسی ابعاد منش اجتماعی در بین دانش‌آموزان مشخص شد که متوسط بعد همکاری بین ‌دانش‌آموزان برابر با 49/13± 33/104 و متوسط خودراهبری بین دانش‌آموزان برابر با 83/6± 96/51 به دست آمده است. با توجه به داده‌های تحقیق می‌توان گفت مدارس غیردولتی در مقایسه با مدارس دولتی توانایی بیشتری برای رسیدن به اهداف آموزش و پرورش دارند و سازگاری آن‌ها با محیط‌های متغیر امروزی بیشتر است.  به این ترتیب فرضیه تحقیق مبنی بر اینکه میانگین منش اجتماعی دانش‌آموزان مدارس دولتی و غیردولتی متفاوت است تأیید شده و براساس داده‌ها مشخص شد دانش‌آموزان مدارس غیردولتی در مقایسه با دانش آموزان مدارس دولتی از میانگین منش اجتماعی بالاتری برخوردار هستند. همچنین تفاوت دو بعد از ابعاد منش اجتماعی نیز طبق آزمون t مذکور معنا‌دار بوده است و مدارس غیردولتی در هریک از این دو بعد از وضعیت نسبتاً بهتری برخوردار بودند.
 

کلیدواژه‌ها

منش اجتماعی؛ خصوصی‌سازی؛ دانش‌آموزان؛ مدارس دولتی؛ مدارس غیردولتی

مراجع

1. استونز، ر. (1379). متفکران بزرگ جامعه شناسی (م. میردامادی، مترجم). تهران: نشر مرکز.
2. تقی زاده، پ.، و بابایی، ا. (1396). مقایسه تفکر انتقادی، انگیزش تحصیلی و مهارت‌های کارآفرینی دانش آموزان هنرستان‌های دولتی و غیر دولتی. مقاله ارائه شده در دومین کنفرانس ملی رویکردهای نوین در آموزش وپژوهش، محمودآباد.
3. جرالد، ب. (1373). مکاتب مردم شناسی. مشهد: انتشارات جهاد دانشگاهی.
4. چلیپانلو، غ.، کریمی، س.، شیخی، س.، و هاشمی‌پور، ح. (1397). بررسی و همگرایی بین ابعاد نظریه زیستی هفت عاملی کلونینجر و مدل AFECT سرشت عاطفی هیجان. فصلنامه پژوهش‌های نوین روانشناختی، 4(13)، 63-84.
5. خندانی، ع.، رنجدوست، ش.، و شالچی، ب. (1396). بررسی مقایسه‌ای تفکر انتقادی دانش آموزان مدارس تیزهوشان، دولتی و غیردولتی. مقاله ارائه شده در سومین کنفرانس بین المللی روانشناسی جامعه شناسی علوم تربیتی، شیراز.
6. خیجی، ع.، سعیدی مقدم، ا.، سنگدل مؤخر، ح.، و سمیعی پاقلعه، ه. (1395). برنامه درسی پنهان. مقاله ارائه شده در دومین کنفرانس بین المللی رویکردهای نوین در علوم انسانی، تهران.
7. دادفر، م.، بهرامی، ف.، دادفر، ف.، و یونسی، س. (1389). بررسی پایایی و روایی سرشت و منش. توانبخشی، 3(3)، 15-24.
8. دورتیه ژان، ف. (1381). پیربردیو: انسان شناس، جامعه شناس. نامه انسان شناسی، (1)، 225-234.
9. رحمان پور، ح.، خسروی، ب.، و توکلی، ف. (1394). تأثیر آموزش مهارت‌های زندگی بر سازگاری اجتماعی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مقطع متوسطه شهر رشتخوار. مقاله ارائه شده در چهارمین کنفرانس بین المللی روانشناسی و علوم اجتماعی، تهران.
10. رفیع پور، ف. (1397). آناتومی جامعه. تهران: سهامی انتشار.
11. رفیع پور، ف. (1392). کند و کاوها و پنداشته‌ها: مقدمه‌ای بر روش‌های شناخت جامعه و تحقیقات اجتماعی. تهران: شرکت سهام.
12. سبزوار، م.، محمدجواد، ل.، و عابدی، ا. (1394). مقایسه ابعاد مهارت‌های اجتماعی دانش آموزان ابتدایی مدارس غیردولتی بدون کیف و دولتی شهر اصفهان. رویکردهای نوین آموزشی، 10(1)، 105-120.
13. شاملو، س. (1377). مکتب‌ها و نظریه‌ها در روان‌شناسی شخصیت. تهران: رشد.
14. صفایی موحد، س.، و باوفا، د. (1392). به سوی فرانظریه‌ای دیگر برای شناخت برنامه. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 10(37)، 76-96.
15. طالب زاده نوبریان، م.، صالح صدق پور، ب.، و کرامتی، ا. (1387). بررسی تأثیر جو اجتماعی مدارس متوسطه بر پرورش مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان. فصلنامه‌ مطالعات درسی، (8)، 23-47.
16. علیخانی، م. (1383). بررسی پیامدهای قصدنشده (برنامه‌ درسی پنهان) محیط اجتماعی مدارس دوره متوسطه شهر اصفهان و ارائه راهکارهایی برای کاهش پیامدهای منفی آن. علوم تربیتی، 12(4)، 121-146.
17. علیزاده نیری، س.، و ادیب، ی. (1392). مطالعه‌ی ابعاد برنامه‌ درسی پنهان روش‌های تدریس معلمان سال اول متوسطه. فصلنامه آموزش و ارزشیابی، 6(23)، 55-76.
18. فتحی واجارگاه، ک.، و واحده چوکده، س. (1385). شناسایی آسیب‌های تربیت شهروندی در برنامه درسی پنهان نظام اموزشی متوسطه نظری از دیدگاه معلمان زن شهر تهران و ارائه راهکارهایی برای بهبود وضعیت آن. فصلنامه علمی و پژوهشی نوآوری‌های آموزش، 5(3)، 93-132.
19. فرید حسینی، ف.، کاویانی، ح.، اسعدی، س.، علی ملایری، ن.، و مقدس بیات، م. (1386). الگوی سرشت و منش در افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضداجتماعی و مقایسه آن با هنجار جامعه ایران. تازه‌های علوم شناختی، 9(2)، 54-60.
20. فکوهی، ن. (1381). تاریخ اندیشه‌ها و نظریات انسان شناسی. تهران: نشر نی.
21. قلتاش، ع.، طاهری، ع.، و مراحل، ف. (1393). دموکراسی آموزشی در مدارس و تأثیر آن بر رشد مهارت تفکر انتقادی و اجتماعی دانش آموزان دوره متوسطه اول. دوفصلنامه علمی-پژوهشی شناخت اجتماعی، 3(2)، 95-108.
22. قلتاش، ع.، و قانونی، ر. (1395). مقایسه مهارت‌های شهروندی دانش آموزان مدارس دولتی و غیر دولتی. مقاله ارائه شده در کنفرانس بین المللی افق‌های نوین در علوم تربیتی، روانشناسی وآسیب های اجتماعی، تهران.
23. کاویانی، ح.، و پورناصح، م. (1384). اعتباریابی و هنجارسنجی پرسشنامه سرشت و منش کلونینجر TCI درجمعیت ایرانی. مجله دانشکده پزشکی-دانشگاه علوم پزشکی تهران، 2(63)، 89-98.
24. کرامتی، ا.، طالب زاده نوریان، م.، و صالح صدق پور، ب. (1387). بررسی تأثیر جو اجتماعی مدارس متوسطه بر پرورش مهارت‌های اجتماعی دانش آموزان. مطالعات برنامه درسی، 3(8)، 23-46.
25. کُردمیرزانیکوزاده، ع.، برجعلی، ا.، اسکندری، ح.، سهرابی، ف.، و دلاور، ع. (1388). الگویابی زیستی روانی معنوی در افراد وابسته به مواد و تدوین برنامه مداخله برای ارتقای تاب‌آوری مبتنی بر روایت شناسی شناختی و روان شناسی مثبت نگر. اعتیادپژوهی، 3(10)، 97-114.
26. مرادی، ا.، کریمی، م.، مرادی، ر.، و کرم زاده، م. (1394). روان‌شناسی شخصیت. مقاله ارائه شده در دومین کنفرانس ملی روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شادگان.
27. ملایری، ن. (1387). ارزیابی ابعاد شخصیت براساس پرسشنامه سرشت و منش کلونینجر 125 -TCI در بیماران مبتلا به اختلال شخصیت مرزی. مجله دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، 66(9).
28. مهرام، ب.، ساکتی، پ.، مسعودی، ا.، و مهرمحمدی، م. (1385). نقش مؤلفه‌های برنامه درسی پنهان در هویت علمی دانشجویان (مطالعه موردی: دانشگاه فردوسی مشهد). مطالعات برنامه درسی، 1(3)، 3-29.
29. مهرعلی‌زاده، ی. (1373). خصوصی سازی در آموزش عالی. نشریه علمی فرایند مدیریت و توسعه، 8(3 و 4)، 60-76.
30. نوردبی، و.، و وهال، ک. (1377). راهنمای زندگی‌نامه و نظریه‌های روان‌شناسان بزرگ (دولتی، ن. ع.، و به پژوه، ا.، مترجمان). تهران: مؤسسه منادی فرهنگی تربیت.
31. هاشمیان، ف.، زندیان، ه.، و آقامحمدی، ج. (1394). تحلیل مشارکت بخش خصوصی در نظام آموزش وپرورش. فصلنامه سیاست‌های راهبردی و کلان، 3(12)، 1-26.
32. هندیجانی، ر.، علوی، س.، و مشایخی، ع. (1398). تأثیر کاراکتر بر توانمندیهای احساسی و اجتماعی: پژوهش پیمایشی روی دانشجویان حوزه مدیریت. فصلنامه مدیریت بازرگانی-دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، 11(2)، 375-402.

 

33. Belfield, C., & Levin, H. (2002). The effects of competition on educational outcomes: a review of the United States evidence. Retrieved from https://ncspe.tc.columbia.edu/working-papers/files/OP35V2.pdf
34. Böhlmark, A., & Lindahl, M. (2008). Does school privatization improve educational achievement? Evidence from Sweden's voucher reform. IZA Discussion Papers3691, Institute of Labor Economics (IZA).
35. Brown, M., Blanchard, T., & McGrath, R. E. (2019). Differences in self-reported character strengths across adolescence. Journal of Adolescence, 79, 1-10.
36. Cloninger, C. R., Svrakic, D. M., & Przybeck, T. R. (1993). A psychobiological model of temperament and character. Archives of General Psychiatry, 50(12), 975-990. 
37. Cohen, J. (2006). Social, emotional, ethical, and academic education: Creating a climate for learning, participation in democracy, and well-being. Retrieved from https://www.hepgjournals.org
38. LaRocque, N. (2008). Public-Private Partnership in basic education: An international review. Retrieved from http://www.theeducationalliance.org/wp-content/uploads/2014/08/CfBT-PPP-review.pdf
39. Iversen, E., & Alberto, B . (2017). The effects of privatization on girls’ access to free, quality public education in Malawi, Mozambique, Liberia, Tanzania and Nepal. Retrieved from https://actionaid.org/sites/default/files/the_effects_of_privatisation.pdf
40. Kamaruddin, S. A. (2012). Character education and students social behavior. Journal of Education and Learning, 6(4), 223-230.
41. Schwartz, M., Beatty, A., & Dachnowicz, E. (2006). Character education: Frill or foundation? ERIC Institute of Education Sciences.
42. Suiawesi, S. (2014). Students and character behavior. Sosio Humanika.
43. Torche, F. (2005). Privatization reform and inequality of educational opportunity: The case of chile. Sociology of Education, 78(4), 316-343.
44. Yildirim, Y. (2014). Effects of privatization on education quality and equity: Comparison of a public and a private primary school in Turkey. Retrieved from https://www.semanticscholar.org/paper/Effects-of-privatization-on-education-quality-and-%3A-Yildirim/42b98bfb2ebdf0e9865d104272b6cb146a57fbef