برساخت اجتماعی طلاقِ پساسنت؛ مطالعه‌ی کیفی زنان متقاضی طلاق در شهر طبس (1400-1402)

علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

دوره 21، شماره 1 - شماره پیاپی 47، فروردین 1403

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/social.2023.83676.1395

نویسندگان

احمد کلاته ساداتی^{* 1}؛ زینب صبوحی گلکار²

¹دانشیار جامعه شناسی، دانشکده ی علوم اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران

²دانشجوی دکتری جامعه شناسی ، دانشکده ی علوم اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران

چکیده

طلاق، همچنان مسئله‌ی اجتماعی کشور است. برخلاف رویکردهای نظری و تحقیقاتی گذشته، به نظر می‌رسد که افزایش طلاق، بسترمند و مبتنی بر دلالت‌های اجتماعی متفاوت باشد. هدف تحقیق حاضر، کشف و واکاوی این موضوع، در میان زنان متقاضی طلاق در شهر طبس است. مطالعه از اسفند 1400 تا خرداد 1402 به روش کیفی و ضمن مصاحبه با 24 مشارکت‌کننده که به‌صورت هدفمند انتخاب شدند، انجام گرفت. تحلیل داده‌ها به روش نظریه زمینه‌ای انجام شد. یافته‌ها نشان می‌دهد که مهم‌ترین دلایل شکل‌گیری طلاق، تزلزل چندبعدی خانواده و خودمحوری است و عوامل زمینه‌ای شامل فروپاشی حرمت‌های مفروض، بروز تعارضات و اقدامات قانونی می‌باشد. عوامل مداخله‌ای نیز به تسهیل طلاق، هراس‌گریزی و ضعف مشاوره اشاره کرد. پدیده‌ی مرکزی، عبارت است از طلاقِ پساسنت که نشان‌دهنده زنانه‌ شدن طلاق و غالب شدن دلایل زنانه بر این امر در بستر جامعه ایران می‌باشد. طلاقِ پساسنت گویای کمرنگ شدن دلایل و آسیب‌های گذشته در تقاضای طلاق است، مضافاً که باورها و هنجارهای زنان نسبت به موضوع خانواده و سازوکار آن در حال تغییرات بنیادین است. زنان، در حال بازتولید مفاهیم جدیدی از خانواده هستند که هویت و نقش سنتی و سازوکارهای آن در خانواده را به چالش کشیده و تعاریف جدیدی از نقش، حقوق و انتظارات زنان را به همراه دارد. تعاریفی که ورای مرزهای مرسوم خانواده است. موضوعی که مهمترین مسئله خانواده در جامعه امروز ایران است

کلیدواژه‌ها

خانواده؛ زنانه شدن؛ خودمحوری؛ طلاقِ پساسنت

مراجع