شناخت الگوهای مکانی مخاطرات دمایی استان قزوین با استفاده از داده های بازتحلیل ERA5-land

جغرافیا و مخاطرات محیطی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 آذر 1402

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geoeh.2023.83713.1401

نویسندگان

منصوره کوهی^{* 1}؛ ابراهیم اسعدی اسکویی²

¹استادیار- گروه پژوهشی مخاطرات و تغییر اقلیم، پژوهشکده اقلیم شناسی و تغییر اقلیم

²استادیار پژوهشکده اقلیم‌شناسی و تغییر اقلیم، پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو، مشهد، ایران

چکیده

مخاطرات اقلیمی بویژه انواع دمایی آن، دارای اثرات منفی بر بخش‌های مختلف فعالیت های بشر هستند. از آنجایی که انتظار می‌رود تغییرات اقلیمی منجربه تشدید فراوانی، شدت و مدت مخاطرات اقلیمی شود لذا ضروری است استراتژی‌هایی همچون استخراج الگوهای مخاطرات اقلیمی به منظور افزایش تاب‌آوری مراکز جمعیتی، صنعتی و کشاورزی در برابر تغییر اقلیم و افزایش رخدادهای فرین و سازگاری با این رویدادها، مد نظر تصمیم‌گیران، برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران قرار گیرد. استان قزوین با توجه به موقعیت جغرافیایی، وسعت کم، توپوگرافی خاص و شرایط اقلیمی متنوع، هر ساله شاهد وقوع پدیده‌های مخرب جوی در فصول مختلف می‌باشد که خسارات جانی و مالی زیادی را در بخش‌های مختلف همچون کشاورزی بهمراه داشته است. در این پژوهش، داده‌های شبکه‌ای دمای بازتحلیل ERA5-Land با قدرت تفکیک مکانی 9 کیلومتر طی دوره 2020-1991 برای بررسی توزیع مکانی نمایه‌های مرتبط با مخاطرات اقلیمی دمایی سرد و گرم شامل روزهای یخبندان (FD)، روزهای یخی (ID) ، شب‌های حاره‌ای (TR)، نمایه طول دوره گرما (WSDI)و سرما (CSDI) و روزهایی با دمای بیشینه بیش از C° 35 (TXge35) استفاده و نقشه مخاطرات چندگانه تهیه شد. بررسی‌ها نشان داد منطقه مرکزی استان قزوین در معرض چندین نوع خطر (TXge35،CSDI،FD وTR) به‌طور همزمان قرار دارد که با توجه به تراکم جمعیت شهری و روستایی و تمرکز فعالیت‌های اقتصادی در این ناحیه، انتظار می‌رود ریسک‌های اقتصادی-اجتماعی مرتبط با مخاطرات اقلیمی در این ناحیه شدت یابد.

کلیدواژه‌ها

توزیع مکانی؛ ERA5-Land؛ مخاطرات دمایی؛ قزوین

مراجع