تأثیرات افزایش قیمت جهانی محصولات کشاورزی بر اقتصاد ایران با استفاده از مدل GTAP

اقتصاد و توسعه کشاورزی

مقاله 2، دوره 38، شماره 1 - شماره پیاپی 62، فروردین 1403، صفحه 19-32   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jead.2023.82713.1197

نویسندگان

پرویز رستم زاده^* ؛ مرضیه رصاف

گروه اقتصاد، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

امنیت غذایی از موضوعات مهم در دنیاست. همه‌گیری کرونا، حمله روسیه به اوکراین، خشکسالی و بسیاری از عوامل دیگر منجر به افزایش قیمت مواد غذایی به­ویژه در کشورهایی که وارد­کننده مواد غذایی بوده­اند شده است. کشور ایران نیز از جمله کشورهای وارد کننده مواد غذایی در جهان می­باشد. لذا افزایش قیمت مواد غذایی در جهان بدون شک بر بخش­های مختلف اقتصادی ایران نیز اثرگذار خواهد بود. در این مطالعه تلاش شده است تا با استفاده از یک مدل تعادل عمومی قابل محاسبه ویژه تجارت جهانی (GTAP) با دو منطقه­‌ی ایران و بقیه دنیا (ROW) و چهار بخش اقتصادی شامل: کشاورزی، صنعت و معدن، نفت و خدمات به بررسی اثرات یک شوک قیمتی 30 درصدی در قیمت جهانی محصولات کشاورزی پرداخته شود. این تجربه سیاستی نیازمند تغییر روش بستن مدل جهت تثبیت قیمت بازاری در ناحیه بقیه دنیا یا ROW، می‌­باشد. این تجربه به­طور ضمنی نشان می‌دهد که کشور ایران به لحاظ کوچک بودن، تأثیر آن­چنانی بر قیمت‌­های جهانی ندارد. نتایج نشان می­‌دهد در صورت افزایش 30 درصدی قیمت جهانی کالاهای کشاورزی، قیمت مصرف‌کننده در بخش کشاورزی 49/ 3 درصد و مقدار کالای مصرفی به اندازه 37/ 1 درصد نسبت به مقدار اولیه به‌ترتیب افزایش و کاهش می­یابد. علاوه بر این نتایج نشان می­‌دهد میزان تولید در بخش کشاورزی و نفت افزایش و در سایر بخش­‌ها کاهش می­‌یابد. براساس معیار رفاه EV، سطح رفاه خانوار خصوصی به اندازه 05/3349 کاهش می‌­یابد و نتایج حاصل از تجزیه رفاه، مهمترین عامل اثرگذار بر رفاه را ناشی از تأثیرات تخصیص (کارایی) منابع معرفی می­‌کند.

کلیدواژه‌ها

قیمت جهانی محصولات کشاورزی؛ مدل تعادل عمومی قابل محاسبه ویژه تجارت جهانی؛ معیار رفاه EV

مراجع

1. Arndt, C., Diao, X., Dorosh, P., Pauw, K., & Thurlow, J. (2023). The Ukraine war and rising commodity prices: Implications for developing countries. Global Food Security, 36, 100680. https://doi.org/10.1016/j.gfs.2023.100680
2. Bilali, H., Mehrgan, N., & Bajlan, A. (2020). The effect of the price of energy carriers on food prices: an autoregressive approach with distribution breaks. Journal of Agricultural Economics Research, 12(4), 171-188. (In Persian)
3. Burfisher, M.E. (2011). Introduction to Computable General Equilibrium Models: Cambridge University Press.
4. Furceri, D., Loungani, P., Simon, J., & Wachter, S.M. (2016). Global food prices and domestic inflation: some cross-country evidence. Oxford Economic Papers, 68(3), 665-687. https://doi.org/10.1093/oep/gpw016
5. Huff, K., & Hertel, T. (2000). Decomposing welfare changes in GTAP Model; GTAP Technical Paper No. 5, GTAP Center.
6. Ivanic, M., & Martin, W. (2008). Implications of higher global food prices for poverty in low-income countries. Agricultural Economics, 39, 405–416. https://doi.org/10.1111/j.1574-0862.2008.00347.x
7. Jafari Samimi, A., & Farajzadeh, Z. (2017). Investigating factors affecting the food price index in Iran. Agricultural Economics Research, 11(1), 1-16. (In Persian)
8. Jalil, M., & Zea, E.T. (2011). Pass-through of international food prices to domestic inflation during and after the great Recession: evidence from a set of Latin American economies. Desarrollo y Sociedad Journal, 67, 135-179.
9. Javadan, A., Pish Bahar, A., Hakit, J., & Mohammadrezaee, R. (2015). Investigating the transfer of global food prices to domestic prices in Iran. Quarterly Journal of Applied Economic Theories, 4, 177-196. (In Persian)
10. Javadan, A., Rahli, H., & Naqdi, R. (2014). Investigating factors affecting food prices in Iran with an emphasis on oil shocks. Agricultural Economics Research, 7(2), 179-195. (In Persian)
11. Karakotsios, A., Katrakilidis, C., & Kroupis, N. (2021). The dynamic linkages between food prices and oil prices. Does asymmetry matter?. The Journal of Economic Asymmetries, 23, e00203.‏
12. Mahmoudi, A. (2014). Global Trade Analysis Project (GTAP) Applied General Equilibrium Model, Mahabad, first edition of Islamic Azad University Printing and Publishing Organization. (In Persian)
13. Nejati, M. (2011). Evaluating the effects of foreign direct investment on Iran's economy using a calculable general equilibrium model, Ph.D. thesis in the field of economics], Shiraz University. (In Persian)
14. Olayungbo, D.O. (2021). Global oil price and food prices in food importing and oil exporting developing countries: A panel ARDL analysis. Heliyon, 7(3), e06357.
15. Pal, D., & Mitra, S.K. (2017). Time-frequency contained co-movement of crude oil and world food prices: A wavelet-based analysis. Energy Economics, 62, 230-239.‏
16. Salem, A., Mohajeri, P., & Hamidi Farhani, A. (2020), Factors affecting the increase in food price index using the quantile regression approach, Financial and Economic Policy Quarterly, 9(35), 71-107. (In Persian)
17. Shabanzadeh, M., Mahmoudi, A., & Spongari Kanari, R. (2014). Investigating the effect of transferring global prices to domestic markets for specific products of Iran's agricultural sector. Quarterly Journal of Agricultural Economics and Development, 29(1), 55-67. (In Persian)
18. Sivarajasingham, S., & Balamurali, N. (2014). The pass-through of global food price inflation to domestic inflation: empirical evidence from Srilanka. International Research Sessions, Peradeniya University, Sri Lanka, Vol. 18, 4^th & 5^th July.