تحلیل داده‌های شاخص زیست‌محیطی توسعه پایدار شهری متاثر از بحران همه‌گیری کووید-19 در هشت کلان‌شهر ایران

جغرافیا و مخاطرات محیطی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 آذر 1402

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geoeh.2023.83939.1405

نویسندگان

عباس ملکی¹؛ صادق عابدی^{* 2}؛ علیرضا ایرج پور³

¹دانشجوی دکتری مدیریت صنعتی- دانشکده مدیریت و حسابداری- دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین-قزوین-ایران

²گروه مدیریت صنعتی- دانشکده مدیریت و حسابداری-دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین-قزوین-ایران

³استادیار گروه مدیریت و حسابداری، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران

چکیده

در پاسخ به همه‌گیری کووید-19، دولت‌ها در سراسر دنیا به دنبال ارائه راهکاری در راستای مدیریت بحران برای کاهش انتشار شاخص‌ زیست محیطی توسعه پایدار شهری و آلاینده‌ها ناشی از منابع ترافیکی می‌باشند. از این رو، تصمیم بر آن شد که تغییرات آلاینده‌های هوا و حجم ترافیک به عنوان یکی از زیرمجموعه‌های شاخص زیست‌‌محیطی توسعه پایدار شهری در زمان همه‌گیری کووید -19 و مقایسه آن با دوره قبل از همه گیری در بازه زمانی 01/11/1396 تا 29/12/1400 مورد بررسی ‌قرار گیرد. ابتدا داده‌های جمع‌آوری شده آلاینده‌ها از هشت کلان‌شهر ایران: تهران، اراک، شیراز، اصفهان، مشهد، کرج، اهواز و تبریز، پردازش و پاکسازی می‌شوند. بعد از انتخاب ویژگی‌ها با الگوریتم بهینه‌سازی ازدحام ذرات، روش‌های یادگیری ماشین اعمال می‌شود. نتایج نشان می‌دهد که الگوی افزایشی و یا کاهشی یکسانی از غلظت آلاینده‌ها در دوران کووید-19 نسبت به قبل از آن، در تمامی کلان‌شهرها دیده نمی‌شود. پس تاثیر محدودیت‌ها بر روی غلظت آلاینده‌ها در شهرهای مختلف، متفاوت می‌باشد. بنابراین لازم است جهت مدیریت این بحران و همچنین بحران آلودگی هوا که می تواند در انتشار بیماری نقش چشمگیری داشته باشد، برای هر موقعیت شهری، الگوی محدودیت‌های ترافیکی مختص آن موقعیت تهیه گردد. همچنین نتایج بیانگر این است که شاخص کیفیت هوا در اکثر کلان‌شهرهای ایران نه تنها کاهش نداشته بلکه افزایش یافته است. بنابراین می‌بایست تدابیر دقیقی برای مدیریت هرگونه بحران مشابه در آینده در جهت کاهش غلظت آلاینده‌ها و بهبود شاخص کیفیت هوا با توجه به موقعیت مکانی و جغرافیایی هر شهر در نظر گرفته شود.

کلیدواژه‌ها

آلودگی هوا؛ توسعه پایدار؛ داده‌کاوی؛ کووید-19؛ مدیریت بحران

مراجع