میزان تعلق‌خاطر کاربران فهرست برخط دسترسی همگانی (اوپک) با توجه به نقش متغیرهای جذب شناختی، و خودکارآمدی رایانه‌ای

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقاله 4، دوره 13، شماره 2 - شماره پیاپی 26، آذر 1402، صفحه 68-89   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/infosci.2024.82172.1157

نویسندگان

رضا خسروی¹؛ حسن بهزادی^{* 2}؛ محسن نوکاریزی³

¹دانشجوی دکتری، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

²استادیار، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه فردوسی‌ مشهد، مشهد، ایران

³استاد، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه فردوسی‌ مشهد، مشهد

چکیده

مقدمه: کتابخانه­ها با راه‌اندازی فهرست برخط دسترسی همگانی (اوپک) سعی دارند، ضمن استفاده از فناوری‌های به‌روز، دسترسی کاربران به منابع ذخیره‌شده را تسهیل کنند. ازاین‌رو، پژوهش حاضر با هدف واکاوی میزان تعلق‌خاطر کاربران فهرست پیوستۀ کتابخانه­ای (کتابخانه مرکزی دانشگاه فردوسی مشهد) با توجه به نقش متغیرهای جذب‌شناختی، و خودکارآمدی رایانه‌ای انجام شده است.
روش ­شناسی: پژوهش به شیوۀ توصیفی­پیمایشی و در نمونه‌ای آماری شامل 331 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی به شیوۀ نمونه­گیری تصادفی انجام گردید. به‌منظور جمع‌آوری داده از سه پرسشنامۀ ارزیابی تعلق‌خاطر کاربر، جذب شناختی، و خودکارآمدی رایانه­ای استفاده شد که روایی آن‌ها با نظر متخصصان و پایایی با ضریب آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت. برای تحلیل داده‌ها از روش معادلات ساختاری استفاده شد.
یافته ­ها: یافته­های پژوهش نشان داد که سطح تعلق‌خاطر دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی مشهد به فهرست پیوستۀ (اوپک) کتابخانه مرکزی این دانشگاه در سطح قابل قبولی قرار ندارد. همچنین تحلیل دقیق­تر داده‌ها با استفاده از روش معادلات ساختاری نیز نشان داد که جذب‌شناختی فهرست پیوسته در تعلق‌خاطر کاربر، تأثیر معناداری دارد. همچنین دیگر یافتۀ پژوهش نشان داد که خودکارآمدی رایانه‌ای کاربران این دانشگاه در میزان تعلق‌خاطر آن‌ها تأثیر معناداری دارد.
نتیجه گیری: در راستای افزایش تعلق کاربران به فهرست­های پیوسته، ضمن رعایت معیارهای مربوط به محیط رابط کاربر باید به علایق کاربران، میزان توجه کاربران، و سابقۀ قبلی استفاده آنان از فهرست نیز توجه نمود. همچنین محتوای فهرست­ها نباید تنها مشتمل بر اطلاعات کتابشناختی باشد، بلکه باید از سایر قالب­های الکترونیکی (صوت، فیلم، تصویر و ...) برای غنی­تر کردن اطلاعات کتابشناختی استفاده شود. افزایش تعلق‌خاطر کاربران، زمینه­ساز درک بهتر کاربران، بهبود نگرش­ها، یادگیری عمیق­تر و تغییر رفتار کاربران می­شود و به تبعیت از آن کاربر به استفاده مستمر از فهرست کتابخانه سوق داده می­شود.

کلیدواژه‌ها

تعلق‌خاطر؛ فهرست برخط دسترسی همگانی (اوپک)؛ جذب شناختی؛ خودکارآمدی رایانه‌ای؛ کتابخانه مرکزی دانشگاه فردوسی مشهد

مراجع

Agarwal, R., & Karahanna, E. (2000). Time flies when you're having fun: Cognitive absorption and beliefs about information technology usage. MIS quarterly, 665-694. https://doi.org/10.2307/3250951

Al-Maskari, A., & Sanderson, M. (2011). The effect of user characteristics on search effectiveness in information retrieval. Information Processing & Management, 47(5), 719-729.  https://doi.org/10.1016/j.ipm.2011.03.002

Arapakis, I., Lalmas, M., Cambazoglu, B. B., Marcos, M. C., & Jose, J. M. (2014). User engagement in online N ews: Under the scope of sentiment, interest, affect, and gaze. Journal of the Association for Information Science and Technology, 65(10), 1988-2005. https://doi.org/10.1002/asi.23096

Banhawi, F., & Ali, N. M. (2011). Measuring user engagement attributes in social networking application. In 2011 International Conference on Semantic Technology and Information Retrieval (pp. 297-301). IEEE.  https://doi.org/10.1109/ICEEI.2011.6021638

Barnes, S. J., Pressey, A. D., & Scornavacca, E. (2019). Mobile ubiquity: Understanding the relationship between cognitive absorption, smartphone addiction and social network services. Computers in human behavior, 90, 246-258. https://doi.org/10.1016/j.chb.2018.09.013

Batley, S. (2014). Information architecture for information professionals (T. b. M. N. a. E. Y.-N. Tabrizi, Trans.). Chapar. [in Persian].

Caruana, A., & Ewing, M. T. (2010). How corporate reputation, quality, and value influence online loyalty. Journal of Business Research, 63(9-10), 1103-1110.  https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2009.04.030

Cassidy, S., & Eachus, P. (2002). Developing the computer user self-efficacy (CUSE) scale: Investigating the relationship between computer self-efficacy, gender and experience with computers. Journal of educational computing research, 26(2), 133-153. https://doi.org/10.2190/JGJR-0KVL-HRF7-GCNV

Gholamali Lavasani, M. (2004). Preparing the Structural Equation Model of Computer Anxiety in Tehran University Students. Psychology and Educational Sciences, 34(1), 77-97. [in Persian]. https://sid.ir/paper/55752/fa

Haddadian, A.; Kafashan, M.; Aseman Doreh, Y.; Rezaei Zadeh, F.; & Ehsani, H. (2012). Antecedents and Consequences of Library Client Loyalty: Designing a model for the Central Library of Astan Qods` Clients Loyalty. Journal of Library and Information Research, 2(2), 137-158. [in Persian] https://doi.org/10.22067/riis.v2i2.10017

Hakimzadeh, R., Naghshineh, N., & Binyaz, H. (2015). The Relationship between Information Literacy and Computer Self-Efficacy with Academic Performance of Students at the Faculty of Psychology and Educational Sciences, University of Tehran. Journal of Academic Librarianship and Information Research, 49(2), 153-168. [in Persian] https://doi.org/10.22059/jlib.2015.56981

Hamrang, Y. (2022). Investigating the Effect of Computer Self-Efficacy and Utilization of New Information Technologies on Organizational Support among Employees of Social Security. Islamic Azad University, Ardabil Branch, Faculty of Humanities. [in Persian]

Hou, A. C., Shiau, W.-L., & Shang, R.-A. (2019). The involvement paradox: The role of cognitive absorption in mobile instant messaging user satisfaction. Industrial Management & Data Systems, 119(4), 881-901. https://doi.org/10.1108/IMDS-06-2018-0245

Hsu, M.-H., & Lin, H.-C. (2017). An investigation of the impact of cognitive absorption on continued usage of social media in Taiwan: the perspectives of fit. Behaviour & Information Technology, 36(8), 768-791.                        https://doi.org/10.1080/0144929X.2017.1288267

Hulland, J. (1999). Use of partial least squares (PLS) in strategic management research: A review of four recent studies. Strategic management journal, 20(2), 195-204.

Iso, W. (1998). 9241-11. Ergonomic requirements for office work with visual display terminals (VDTs). The international organization for standardization, 45(9).

John, S. P. (2013). Influence of computer self-efficacy on information technology adoption. International Journal of Information Technology, 19(1), 1-13.

Karsten, R., Mitra, A., & Schmidt, D. (2012). Computer self-efficacy: A meta-analysis. Journal of Organizational and End User Computing (JOEUC), 24(4), 54-80. https://www.researchgate.net/publication/276184290_Computer_Self-Efficacy

Kim, J., Jin, B., & Swinney, J. L. (2009). The role of etail quality, e-satisfaction and e-trust in online loyalty development process. Journal of retailing and Consumer services, 16(4), 239-247. https://doi.org/10.1016/j.jretconser.2008.11.019

Lalmas, M., O'Brien, H., & Yom-Tov, E. (2014). Measuring user engagement. Synthesis lectures on information concepts, retrieval, and services, 6(4), 1-132.  https://doi.org/10.2200/S00605ED1V01Y201410ICR038

Lavasani, M.G .(2004). Preparation of structural equations model of computer anxiety in Tehran University students. Journal of Psychology and Education, 34 (1), 77-97. [in Persian].

Leong, P. (2011). Role of social presence and cognitive absorption in online learning environments. Distance Education, 32(1), 5-28. https://doi.org/10.1080/01587919.2011.565495

Lin, H.-F. (2009). Examination of cognitive absorption influencing the intention to use a virtual community. Behaviour & Information Technology, 28(5), 421-431.

Mohammadian, Z. (2016). Identifying the Factors Affecting Patrons' Loyalty and the Impact of Loyalty on Outcomes at the Central Library of Ferdowsi University of Mashhad Ferdowsi University of Mashhad]. [in Persian].

Namii, K.; Qasemi, Sh. (2019). Investigating the Relationship between Information Literacy and Computer Self-Efficacy of Students in Educational Sciences at the Islamic Azad University, Bandar Abbas Branch. Fourth International Conference on New Research in Educational Sciences, Psychology, and Social Studies in Iran. [in Persian]. Retrived from: https://civilica.com/doc/919404

Ng, Y. C. (2006). Levels of computer self-efficacy, computer use and earnings in China. Economics Letters, 90(3), 427-432.  https://doi.org/10.1177/0027950107083051

O'Brien, H. L. (2011). Exploring user engagement in online news interactions. Proceedings of the American society for information science and technology, 48(1), 1-10. https://doi.org/10.1002/meet.2011.14504801088

O'Brien, H. L., & Lebow, M. (2013). Mixed‐methods approach to measuring user experience in online news interactions. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 64(8), 1543-1556. https://doi.org/10.1002/asi.22871

O’Brien, H. L. (2010). The influence of hedonic and utilitarian motivations on user engagement: The case of online shopping experiences. Interacting with computers, 22(5), 344-352. https://doi.org/10.1016/j.intcom.2010.04.001

O’Brien, H. L. (2018). A holistic approach to measuring user engagement. New Directions in Third Wave Human-Computer Interaction: Volume 2-Methodologies, 81-102. https://doi.org/10.1007/978-3-319-73374-6_6

Sadeh, T. (2008). User experience in the library: a case study. New library world, 109(1/2), 7-24.

Saif, M. H. (2018). The Relations Causal Model of Cognitive Absorption Components and Perceived Learning: The Mediating Role Cognitive Engagement and Perceived Ease of Use And Perceived Usefulness. Journal of Social Cognition Research, 7(2), 107-122. [in Persian]. https://www.doi.org/10.30473/sc.2018.32083.2001

Shafawi, S., & Hassan, B. (2018). User Engagement with Social Media, Implication on the Library Usage: A Case of Selected Public and Academic Libraries in Malaysia. Library Philosophy & Practice. https://digitalcommons.unl.edu/libphilprac/1820

Shah, V., & Soror, A. (2019). An empirical examination of cognitive absorption in a computer-based simulation training context. AIS Transactions on Replication Research, 5(1), 6. DOI:10.17705/1atrr.00038

Shneiderman, B., & Plaisant, C. (2010). Designing the user interface: Strategies for effective human-computer interaction. Pearson Education India.

Still, B., & Crane, K. (2017). Fundamentals of user-centered design: A practical approach. CRC press.

Suh, A., Wagner, C., & Liu, L. (2018). Enhancing user engagement through gamification. Journal of Computer Information Systems, 58(3), 204-213. https://doi.org/10.1080/08874417.2016.1229143

Szymanski, D. M., & Hise, R. T. (2000). E-satisfaction: an initial examination. Journal of retailing, 76(3), 309-322. Retrieved from: https://www.scirp.org/(S(i43dyn45teexjx455qlt3d2q))/reference/referencespapers.aspx?referenceid=2119660

Xu, Q. (2018). User engagement in the web-based visual information searching University of Alabama Libraries].

Zare-Moghaddam, A., Hesami, M.-R., Rostami, S., & Ghorbani, M. (2017). Investigating the Relationship between ICT Literacy and Computer Self-efficacy of Teachers of Exceptional Schools [Original Article in persian]. Journal of Exceptional Education (J Except Educ), 6(143), 36-45. http://exceptionaleducation.ir/article-1-974-fa.html