شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر بر پایداری زنجیره تامین کشاورزی با رویکرد دیمتل فازی و سوارا فازی در دوران کووید-19 (مطالعه موردی)

اقتصاد و توسعه کشاورزی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 دی 1402   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jead.2024.82402.1193

نویسندگان

پرستو سارانی¹؛ علیرضا شهرکی^{* 2}؛ سید علی بنی هاشمی³

¹دانشجوی کارشناسی ارشد گروه مهندسی صنایع، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

²دانشیار گروه مهندسی صنایع، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

³استادیار گروه مهندسی صنایع، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

بی‌شک همه‌گیری کووید-19 اثرات منفی زیادی را بر تمامی جنبه‌های زندگی بشر وارد کرده‌است. در سراسر تاریخ، تامین مواد غذایی در طی بحران‌هایی نظیر همه‌گیری‌ها، موضوعی حائز اهمیت بوده است. از آنجایی که بخش کشاورزی، بخشی دارای اهمیت در زنجیره تامین مواد غذایی می‌باشد، لذا این پژوهش با هدف شناسایی و اولویت‌بندی عوامل موثر بر پایداری زنجیره تامین کشاورزی با تمرکز بر محصول گندم، در دوران کرونا و پس از آن صورت گرفت. شناسایی عوامل موثر بر پایداری زنجیره تامین کشاورزی براساس پیشینه پژوهش صورت گرفت و سپس این عوامل با روش دلفی نهایی شدند. بررسی روابط علی و معلولی و تعامل معیارها با یکدیگر با روش دیمتل فازی صورت گرفت. سپس تعیین درجه اهمیت و وزن این معیارها با روش سوارای فازی صورت پذیرفت. نتایج روش دلفی منجر به شناسایی سه بعد تدارکات پایدار، تامین و طراحی پایدار و توزیع پایدار در حوزه پایداری شد که هر یک دارای زیرمعیارهایی بودند. مطابق نتایج بدست آمده در روش دیمتل توجه سازمان های تحقیقاتی به تحقیقات مورد نیاز در رابطه با پایداری و بروز رسانی و اشتراک گذاری اطلاعات در زیر معیارهای تدارکات پایدار، همکاری با تامین کننده دارای گواهینامه ISO و مدیریت مصرف آب در زیر معیارهای تامین و طراحی پایدار، توقف بازاریابی خاکستری محصولات و مدیریت موجودی در زیر معیارهای توزیع پایدار، موثر ترین معیارها در زنجیره تامین کشاورزی در دوران کووید-19 شناسایی شدند. میزان اهمیت این معیار در روش سوارا فازی تعیین شد. با توجه به نتایج بدست آمده بالا بردن سطح آگاهی کشاورزان و استفاده از بذرهای تایید شده باعث جلوگیری از هدر رفتن منابع شده و پایداری زنجیره تامین را افزایش می دهد. همچنین توقف بازریابی خاکستری باعث پایداری زنجیره تامین در جهت افزایش امنیت غذایی خواهد شد. مدیریت مصرف آب نیز باتوجه به بحران کمبود منابع آب در منطقه گامی موثر در پایداری زنجیره تامین محسوب می‌شود.

کلیدواژه‌ها

تکنیک دیمتل فازی؛ پایداری؛ زنجیره تامین؛ سوارا فازی؛ کشاورزی

مراجع