امکان سنجی فقهی سقوط مجازات های حدی با توبه مرتکب بعد از اثبات جرم

فقه و اصول

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 تیر 1402   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jfiqh.2023.81364.1552

نویسنده

اسمعیل رحیمی نژاد^*

استاد گروه حقوق دانشگاه تبریز

چکیده

در مورد سقوط یا عدم سقوط مجازات های حدی با توبه مرتکب بعد از اثبات جرم میان فقها اختلاف نظر وجود دارد. مشهور فقها معتقد به عدم سقوط مجازات های حدی درصورت اثبات جرم به وسیله بینه یا علم قاضی هستند و درصورت اقرار مرتکب، قایل به اختیار حاکم میان عفو مجرم و اجرای مجازات می باشند؛  قانونگذار ایران نیز در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 از نظریه مشهور تبعیت کرده است؛ مساله این است که مشهور فقها بر چه مبنایی قایل به عدم سقوط مجازات های حدی هستند و دلایل استنادی آنها تا چه اندازه از وجاهت علمی بر خوردار است. آیا به لحاظ فقهی می توان از امکان سقوط مجازات های حدی با توبه بعد از اثبات جرم با بینه و علم قاضی سخن گفت؟  این مقاله با استفاده از روش توصیفی –تحلیلی و با رویکردی انتقادی، هر کدام از این نظریه ها را مورد بررسی قرارداده و به این نتیجه رسیده است که نظریه مشهور ، به دلیل ایراد های اساسی و همچنین نظریه تخییر حاکم، به دلیل خروج موضوعی آن از مقوله توبه، از وجاهت علمی لازم برخوردار نیستند.. لذا لازم است نظریه "سقوط مجازات با توبه مرتکب بعد از اثبات جرم"مبنای سیاستگذاری جنایی واقع شود .

کلیدواژه‌ها

مجازات های حدی؛ توبه مرتکب؛ اثبات جرم؛ سقوط مجازات؛ بینه؛ علم قاضی

مراجع