تحلیل انتقادی حجیت مذاق شریعت در استنباط احکام شرعی

فقه و اصول

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 10 اردیبهشت 1402   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jfiqh.2023.81075.1535

نویسندگان

سعید احمدی فر^{* 1}؛ سمیه مهدیه²

¹استاد سطوح عالی حوزه

²استاد دانشگاه پیام نور آران و بیدگل و مدرس حوزه

چکیده

نوشتار حاضر با هدف نقد حجیت مذاق شریعت در استنباط احکام شرعی، با روش توصیفی تحلیلی و رویکردی انتقادی و بر پایه گردآوری اطلاعات و داده ها به شیوه کتابخانه ای نگاشته شده است.
مذاق شریعت واسطه‌ میان ادله اجتهادی و فقاهتی است. بدین معنا که هرگاه دست فقیه از دلیل عام یا خاص در فرع فقهی تهی گشت قبل از مراجعه به ادله فقاهتی با استکشاف مذاق شریعت از ادله مختلف در فروعات مختلف و استناد به آن به عنوان یک اماره ظنی، حکم فرع مزبور را کشف می‌نماید.
یافته های تحقیق حاکی از آن است که برای اثبات حجیت مذاق شریعت به عنوان منبع استنباط احکام دلائلی از جمله «سیره عقلاء»، «اطمینان»، «حق الطاعة»، «وجود ملاک حجیت خبر واحد در مذاق شریعت» و «استشمام مذاق شریعت از روایات» ذکر شده است.
بررسی حجیت مذاق شریعت نشان داد تمامی دلایل مذکور قابل نقد و رد می باشند و حجیت مذاق شریعت به عنوان منبع و مصدر در استباط احکام شرعی قابل مناقشه است و حکم به عدم حجیت آن داده می شود.

کلیدواژه‌ها

حجیت مذاق شریعت؛ مذاق شریعت؛ استنباط احکام شرعی؛ اماره ظنی

مراجع