نقش امکان جبران در حرج با رویکردی بر نقد ماده 56 قانون جمعیت

فقه و اصول

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 اردیبهشت 1402   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jfiqh.2023.58234.0

نویسندگان

رضا پورصدقی^{* 1}؛ معصومه نفیسی راد²

¹دانشگاه پردیس فارابی

²دانش پژوه جامعة الزهرا (س)

چکیده

قانون در ماده 56 قانون جمعیت در فرضِ جبران حرج، سقط را ممنوع اعلام کرده است. نسبت به شرط امکان جبران حرج در فقه، تحقیق در خوری دیده نمی شود و تطبیق قانون با شرع در این زمینه نیازمند پژوهش است. در این حال که ابتلای بخشی از جامعه و همچنین اهمیت موضوع سقط، ضرورت تحقیق ویژه‎ای به موضوعات مربوط به سقط درمانی بخشیده است. پژوهش حاضر با نگاه تحلیلی- انتقادی نشان می‌دهد به دلیل تأثیر امکان جبران در نحوه قضاوت عرف نسبت به موارد حرج، به طور کلی نمی توان چنین شرطی را نادید گرفت، ولی عمومیت آن نسبت به همه موارد حرج محل تأمل است؛ چرا که با توجه به تناسبات حکم و موضوع در این مسئله و همچنین عدم صدق عنوان حرج، ادله حرج در موارد قابل توجهی قابل تطبیق نیست؛ از آن جمله مواردی است که مادر به دلیل نبود امکانات پزشکی و نگهداری مشمول حرج جسمی است و با اقدامات جبرانی رفع حرج ممکن است. ولی در فرض حرج روحی ـ روانی اقدامات جبرانی نوعا موجب رفع حرج نیست و در این موارد عنوان حرج همچنان صادق است. بنابراین اطلاق ماده 56 در شرط امکان جبران محل تأمل است.

کلیدواژه‌ها

حرج؛ امکان جبران؛ مندوحه؛ سقط جنین؛ جنین ناقص الخلقه؛ ماده 56 قانون جمعیت

مراجع