بررسی مسئله داعی بر داعی در تصحیح اجاره بر واجبات با تأکید بر دیدگاه امام خمینی (ره)

فقه و اصول

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 اسفند 1401   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jfiqh.2023.73367.1262

نویسندگان

سید محمد حسین علم الهدی^{* 1}؛ محسن رزمی²؛ مصطفی رجائی پور³

¹دانشگاه آزاد اسلامی مشهد گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی

²دانشگاه آزاد مشهد

³دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران.

چکیده

تکالیف شرعیه از منظر قصد، به دو قسم عبادی و توصلی تقسیم می‌شود. تمایز میان این دو قسم مبتنی بر قصد قربت است. سوال این مقاله این است که نظریه ی داعی بر داعی تنافی قصد قربت و اخذ اجرت را حل میکند یا حل نمیکند.
.در این رابطه پاسخ‌های متعدد ارائه شده است که از منظر بزرگانی همچون آیت‌الله خوئی (ره) و امام خمینی (ره) یکی از این موارد، مبتنی بر داعی بر داعی است؛ بدین معنا که اجیر ذات تکلیف را به داعی قصد قربت و داعی بر اجرت تعمیم می‌دهد. این تحقیق با روش توصیفی و با تأکید بر دیدگاه امام خمینی (ره) به دلیل تلاش‌های صورت‌گرفته از ایشان، در تلاش است تا موضوع داعی بر داعی را بررسی کند. با این حال، حل شبهه تنافی بین قصد قربت و اخلاص در عبادات و قصد اخذ اجرت، به واسطه این مسئله طرفداران فراوانی دارد و نیز مرحوم امام خمینی بیشترین دفاع را از آن داشته و در صدد بوده است تا شبهات را از آن دفع کند، ولی به نظر می‌رسد که این راه حل غیرکارآمد است. زیرا ادله‌ای که شرط عبادت را وقوع خالصانه آن می‌داند، از جهت عرفی داعی طولی غیر الهی را نفی می‌کند.

کلیدواژه‌ها

قصد قربت؛ تکالیف تعبدی؛ داعی بر داعی؛ اجرت؛ امام خمینی(ره)

مراجع