| تعداد نشریات | 51 |
| تعداد شماره‌ها | 2,005 |
| تعداد مقالات | 20,901 |
| تعداد مشاهده مقاله | 44,040,059 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 19,021,337 |
واکاوی مقولهٔ ادراک و واقع‌نمایی آن در اندیشۀ میرزاجواد ملکی تبریزی | ||
| جستارهایی در فلسفه و کلام | ||
| دوره 56، شماره 1 - شماره پیاپی 112، شهریور 1403، صفحه 269-288 اصل مقاله (407.3 K) | ||
| نوع مقاله: علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/epk.2024.84257.1269 | ||
| نویسندگان | ||
| سعید فامیل دردشتی* 1؛ مهرداد حسن بیگی2 | ||
| 1مرکز مدیریت حوزه علمیه خراسان | ||
| 2شهرک هرت فاز ۲ خیابان فصیلت جنب عنایت ۴ | ||
| چکیده | ||
| مسئلهٔ ادراک و واقع‌نماییِ آن، ازجمله مهم‌ترین مسائلی است که اندیشۀ فیلسوفان را از آغاز تفکر فلسفی تاکنون به خود معطوف داشته است. میرزاجواد ملکی تبریزی ازجمله متفکران عارفی است که در این خصوص، نظریات و آرای درخورِ توجه و ارزشمندی را بیان کرده است. این دیدگاه‌ها ممکن است در نگاه ابتدایی تاحدودی با نظریات مشهور در باب معرفت‌شناسی اختلاف داشته باشد، اما از لحاظ علمی و فنی دارای ویژگی‌ها و مختصاتی است که درخورِ بررسی است. برخی از ویژگی‌ها و مختصات دستگاه معرفت‌شناسی میرزا عبارت‌اند از: عدم‌ادراک تام از حقایق عالم طبیعت به‌واسطۀ وجود خطا در ادراکات حسی، اتحاد میان عالم و معلوم، اعتقاد به تعدد معلوم و مدرَک واحد نسبت به فاعل‌های شناسای مختلف، نفی تحقق وجود خارجی برای اجسام به‌سبب تعدد ادراکات از مدرَک واحد، ارجاع جمیع ادراکات انسان به حیطۀ وجودی نفس انسانی، تبیین ادراک به‌عنوان عاملی برای تبیین کیفیت نفس و نه بیان‌کنندۀ کیفیت معلوم خارجی، توقف کیفیت ادراک انسان از حقایق بر مرتبۀ وجودی مدرِک. میرزا با کمک‌گرفتن از اصول و مؤلفه‌های مذکور، مطابقت میان معلوم ذهنی و علمی با معلوم خارجی را انکار می‌کند و اساساً مقولۀ علم را از وجود چنین مطابقی بی‌نیاز می‌بیند. هدف اصلی این نوشتار، شناساندن دیدگاه‌های میرزاجواد ملکی تبریزی در حیطۀ ادراک و واقع‌نمایی و بررسی این دیدگاه‌هاست. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| واقع‌نمایی علم؛ ادراک واقع؛ مطابقت ادراک؛ کیفیت ادراک | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله. الإشارات و التنبیهات. قم: مکتوبات دینی، 1415ق.
ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله. النجاة من الغرق فی بحر الضلالات. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1379.
ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله. الهیات الشفاء. قم: مکتبة آیة‌الله مرعشی، 1404ق.
ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله. نفس شفا. قاهره: دار الکتب العربی، 1395.
حلی، حسن بن یوسف. جوهر النضید. قم: انتشارات بیدار،1413 ق.
حسن‌زاده آملی. دروس اتحاد عاقل به معقول. تهران: حکمت، 1404ق.
سبزواری، هادی‌بن‌مهدی. شرح منظومه. به‌تصحیح محسن بیدارفر. قم: بیدار، 1390.
صدرالدین شیرازی، محمدبن‌ابراهیم. الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة. بیروت: دار احیاء التراث، 1981م.
صدرالدین شیرازی، محمدبن‌ابراهیم. الشواهد الربوبیة. به‌تصحیح و مقدمۀ سیدجلال‌الدین آشتیانی. قم: دفتر تبلیغات اسلامی، 1360.
صدرالدین شیرازی، محمدبن‌ابراهیم. التّصور و التّصدیق. قم: انتشارت بیدار،1371.
صدرالدین شیرازی، محمدبن‌ابراهیم. رسائل فلسفی. به‌تصحیح سیدجلال آشتیانی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، 1362.
صدرالدین شیرازی، محمدبن‌ابراهیم. مفاتیح الغیب. تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1363.
طباطبایی، محمدحسین. نهایة الحکمة. قم: امام خمینی، 1394.
ملکی تبریزی، جواد. اسرار الصلاة. به‌تصحیح محسن بیدار فر. قم: بیدار، 1399.
فیض کاشانی، محمد بن مرتضی. انوار الحکمه. قم: انشارات بیدارفر، 1445ق.
ملکی تبریزی، جواد. المراقبات اعمال سنه. به‌تصحیح محسن بیدارفر. قم: بیدار، 1385.
ملکی تبریزی، جواد. لقاء الله تعالی. به‌تصحیح محسن بیدارفر. قم: بیدار، 1388. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 756 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 128 |
||