بررسی تأثیر نانو لوله‌های کربن و کینتین بر رشد و باززایی مریم گلی تحت شرایط درون شیشه‌ای

علوم باغبانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 08 بهمن 1402   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhs.2024.84810.1293

نویسندگان

یونس پوربیرامی هیر^{* 1}؛ اسماعیل چمنی²؛ مهسا احدزاده²؛ شبنم شاکر²؛ رقیه نبی پور سنجبد²

¹گروه علوم باغبانی و فضای سبز

²دانشگاه محقق اردبیلی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، گروه علوم باغبانی و فضای سبز

چکیده

گونه Salvia nemorosa گیاهی دارویی، علفی و چندساله از خانواده نعناعیان است. نانولوله‌های کربن نوعی دگرشکلی از اتم‌های کربن هستند که به دلیل خاصیت آبدوستی موجب افزایش جذب آب و رشد قسمت‌های مختلف گیاهان می‌شوند. سایتوکنین‌ها نیز معمولاً در تقسیمات سلولی شرکت می‌کنند و با حذف غالبیت انتهایی باعث پرآوری شاخه‌ها می‌شوند. با توجه به اهمیت‌های ذکر شده، این پژوهش به منظور بررسی تأثیر نانو لوله‌های کربن، کینتین و همچنین اثرات متقابل آن-ها بر خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی مریم گلی تحت شرایط درون شیشه‌ای انجام شد. بعد از کشت بذر در محیط کشت MS، گیاهان حاصل با حذف برگ‌ها به صورت تک گره برش داده شده و به محیط تیمار اصلی نانو لوله‌های کربن (۰، ۱۰، ۲۰، ۴۰ و ۸۰ میلی گرم بر لیتر) و کینتین (۰، ۲ و ۴ میلی گرم بر لیتر) منتقل شدند. پس از گذشت ۴۰ روز برخی شاخص‌های مورفوفیزیولوژیکی و فیتوشیمیایی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اثر متقابل نانولوله‌های کربن و کینتین بر شاخص‌های وزن تر، تعداد شاخه، تعداد برگ، تعداد ریشه، سطح برگ، طول ریشه، ارتفاع گیاهچه، درصد زنده-مانی، درصد جوانه‌زنی، محتوای رنگیزه‌های فتوسنتزی معنی‌دار نبود. در مقابل، اثر متقابل دو تیمار بر محتوای فلاونوئید و فنل کل اختلاف معنی‌دار را نشان داد. بیشترین محتوای فنل در ترکیب تیماری 80 میلی گرم بر لیتر نانولوله کربن و 4 میلی گرم بر لیتر کینتین به دست آمد. از طرف دیگر، افزایش غلظت نانو لوله‌های کربن تا 80 میلی گرم بر لیتر، میانگین تولید شاخساره، تعداد برگ، سطح برگ، ارتفاع گیاه، تعداد ریشه، طول ریشه، محتوای کلروفیل a، b، کارتنوئید، محتوای فنل و فلاونوئید را به طور معنی‌داری افزایش داد. همچنین با افزایش غلظت کینتین (4 میلی گرم بر لیتر)، تعداد شاخه، محتوای کلروفیل a و b به طور معنی‌داری افزایش یافت. بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش می‌توان از نانو لوله‌های کربن (80 میلی گرم بر لیتر) به منظور پرآوری و افزایش متابولیت‌های گیاه مریم گلی استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها

سایتوکینین؛ کشت بافت؛ مریم گلی؛ نانو لوله های کربن

مراجع